Kasık Mantarı
Kasık mantarı uyluk, kasık ve kalçalara yerleşebilen yaygın bir mantar enfeksiyonudur. Yanıcı, batma hissi veren, döküntülü ve kaşıntılı bir görünüme sahiptir. Bu mantarlar toprakta, hayvanlarda ve insanlarda bulunur ve bulaşma gösterir. Akut veya kronik seyredebilir, sonraki zamanlarda tekrarlayabilir. Tinea enfeksiyonu herkeste görülebilir ancak çoğunlukla yetişkin erkekleri etkilemektedir. Kasık mantarı kadınlarda ve çocuklarda nadir görülür. Zayıflamış bağışıklık sistemi, obezite ve diyabet gibi bazı sağlık sorunları kasık mantarı için risk faktörü olabilir. Ayrıca ayak mantarı (tinea pedis) olan kişilerde sıklıkla tekrarlama eğilimindedir çünkü ayak mantarı enfeksiyonları dokunma ve kıyafetler yoluyla kasıklara ilerleyebilir ve bu bölgeye yayılabilir. Mantar alevlenmeleri özellikle yaz aylarında daha sık görülür. Hijyen koşullarının iyileştirilmesi tinea enfeksiyonu riskini azaltmaya yardımcıdır. Tinea enfeksiyonu kendiliğinden geçmez. Bu nedenle tedavide antifungal içeriğe sahip ilaç ve kremler yer alır. Tedavi edilmeyen mantar enfeksiyonu kalçanın yan taraflarına, makata ve göbeğin alt kısımlarına doğru yayılabilir.
Kasık Mantarı Nedir?
Kasık mantarı olarak bilinen Tinea cruris patojen mantarların neden olduğu cilt enfeksiyonudur. Kasık mantarı bir dermatofitoz türüdür ve sıklıkla Trichophyton mantarından kaynaklanır. Bu dermatofit tipi pullu ve pembe sınırlara sahip karakteristik bir döküntüye sahiptir. Oldukça şiddetli kaşıntıya sebebiyet verebilir, ağrıya yol açabilir. Kasıkların yanı sıra genital bölge, vajina ile anüs arasındaki perineal bölgede oluşabilir. Mantar enfeksiyonu genital bölge ve çevresindeki deri kıvrımlarında başlar ve üst uylukların iç kısmına doğru yayılır. Bu yayılım tek veya çift tarafı etkileyebilir.
Deri kıvrımları mantar popülasyonu için elverişli bölgelerdir. Özellikle alkali pH, terleme, derinin nemlenerek yumuşadığı bölgeler olan kasıklar mantar enfeksiyonundan etkilenebilir. Tinea enfeksiyonu bulaşıcı bir sağlık sorunudur. Enfekte yüzeye temas etmekle ve cilt teması ile mantar enfeksiyonu bulaşabilir. Enfekte kişiyle cinsel temas, ortak eşya kullanılması, kıyafet paylaşılması kasık mantarı bulaşına sebebiyet verebilir. Mantar enfeksiyonunun kaynağı tespit edilerek kontrol altına alınabilir, yayılma ve bulaşma engellenebilir. Kasık mantarı bazı deri hastalıkları ile benzer semptomlar gösterebilir veya karıştırılabilir.
Kasık Mantarı Belirtileri Nelerdir?
Kasık mantarı belirtileri etkilenen cilt bölgesinde kendini gösterir. Bu belirtiler kasık kıvrımlarından başlayarak kalça ve uyluğa doğru yayılan döküntü şeklindedir. Döküntüler çeşitli özellikler gösterebilir ve bunlar yaygın olarak şöyledir:
- Tam veya yarım halka şeklinde döküntü,
- Keskin sınırlı ve kepeksi kenarlar,
- Kızarıklık,
- Küçük karabarcıklar ile görülebilen döküntü,
- Girintili çıkıntılı pullu deri,
- Kaşıntı,
- Yayıldıkça merkezde azalan döküntü görünümü,
- Döküntülü cilt renginin kahverengi, kırmızı, gri veya morumsu renk alması.
Kasık mantarı belirtileri döküntünün yayılmasıyla şiddetli hale gelebilir. Genel olarak enfeksiyon çevreye doğru uzandıkça merkezi kısmında kısmi iyileşmeler görülebilir. İlerleyen mantar enfeksiyonu sulu kabarcıklar veya iltihaplı kabarcıklara sebebiyet verebilir. Aynı zamanda uzun zaman boyunca yerleşmiş mantar enfeksiyonunda kaşıntıya bağlı olarak deri kalınlaşması ortaya çıkabilir. Cildin nemli kalması ve derinin yumuşaması durumunda bölge tahriş olabilir. Tahriş ile birlikte ağrılar, ikincil enfeksiyonlar ve inflamasyon gelişme olasılığı bulunabilir. Erkekte kasık mantarı penis ve testisleri etkilemez, üst uyluk bölgesi ile sınırlı kalır ancak mantar enfeksiyonu anüse kadar ilerleyebilir ve birtakım bulgular gösterebilir. Anal bölgede kaşıntı, rahatsızlık hissi, pullu ve kabarcıklı yamalar, anormal derecede açık veya koyu ten rengi bu bulgular arasındadır.
Kasık Mantarı Neden Olur?
Trichophyton, Epidermophyton ve Microsporum cinsi dermatofitler kasık mantarı nedenleri olarak bilinir. Kasık mantarının küresel çapta en sık görülen nedeni Trichophyton rubrum türüdür. Kasık bölgesinde mantar bazı coğrafi bölgelerde Trichophyton mentagrophytes türünün artan yaygınlığından kaynaklanır. Bununla birlikte bazı sağlık sorunları, çevresel koşullar ve yaşam tarzı alışkanlıkları tinea enfeksiyonuna karşı kişiyi hedef haline getirebilir. Bu risk faktörleri yaygın olarak şunları kapsar:
- Erkek cinsiyeti,
- Genç ve yetişkin yaş grubu,
- Aşırı terleme,
- Dar ve kapalı kıyafetler giymek,
- Uygun olmayan hijyen koşulları,
- Bağışıklık yetmezliği
- Diyabet,
- Ayak mantarı varlığı veya geçmişi,
- Genetik özellikler,
- Sıcak iklim koşulları,
- Yüksek nemli ortamlar,
- Aşırı kilo veya obezite,
- Kişisel eşyaların ortak kullanımı,
- Düşük sosyoekonomik durum.
Ek olarak sporla uğraşanlar tinea enfeksiyonları açısından risk altında olabilir. Özellikle yakın temas gerektiren sporlarda mantar enfeksiyonu bulaşıcı olabilir. Risk faktörlerinin ortadan kaldırılması ile hastalığa yakalanma olasılığı düşürülebilir. Mantar enfeksiyonunun tedavi ve iyileşme sürecinde hijyen koşullarının sağlanması hastalığın yönetiminde önemli bir adımdır.
Kasık Mantarı Tanısı Nasıl Konur?
Kasık mantarı tanısı fiziksel muayene, aile öyküsü, tıbbi durumlar ve semptomların varlığı ile sağlanabilir. Ailede Tinea enfeksiyonu, diyabet, obezite, aşırı terleme gibi durumlar değerlendirilir. Ayrıca kişide bağışıklık yetmezliği, karaciğer fonksiyon bozukluğu, böbrek hastalıkları, diyabet gibi önemli sağlık sorunlarının olup olmadığı saptanmalıdır. Semptomların görüldüğü vücut bölgeleri, süresi ve şiddeti belirlenerek fiziksel muayene yapılır. Daha önce gelişen benzer döküntüler, geçmiş tedaviler, semptomlar öncesi çevresel koşullar göz önünde bulundurulur. Kişinin kişisel hijyen alışkanlıkları, kıyafet değişiklikleri, kirli toprak ve hayvanlarla temas, mesleki maruziyetler tanı esnasında yardımcı bilgiler olabilir.
Kasık arası mantar çeşitli dermatolojik hastalıklar ile benzer bulgular gösterebilir. Bu nedenle tanı aşamasında kasıkları etkileyen diğer deri hastalıkları ile karıştırılabilir, kesin tanı kolay olmayabilir. Sedef hastalığı, seboreik dermatit, kandidiyazis ve eritrazma gibi cilt sorunları ile benzer görünüme sahiptir. Klinik olarak en sık candidal intertrigo adı verilen enfeksiyonlarla karıştırılır. Candidal intertrigo kasık mantarının aksine daha çok kadınlarda ortaya çıkar ve erkeklerde penis, skrotum bölgelerini tutabilir. Yine kasık mantarının aksine yayıldıkça merkezi bölge iyileşme göstermez, kılcal damar kanamaları sonucu oluşan kızarıklıklar (eritem) mevcuttur. Bazı durumlarda kesin tanıya yardımcı olması amacıyla biyopsi yapılabilir, küçük bir deri parçası laboratuar ortamında incelenebilir.
Kasık Mantarı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kasık mantarı tedavisi mantarları hedef alan antifungal ilaçlardan oluşur. Genel olarak kasık arası mantar tedavisi için topikal tedaviler tercih edilir. Topikal tedavilerde klotrimazol, sulkonazol, ekonazol, mikonazol, terbinafin, butenafin gibi azoller ve allylaminler temel bileşenlerdir. Bu topikal ürünler jel, merhem, krem, pomad, toz ve sprey formunda olabilir. Genel olarak günde 1-2 defa ve 2 ilâ 4 hafta boyunca kullanılması için reçete edilir. Tekrarlayan, kronik veya geçmeyen kasık mantarı yönetiminde oral ilaç tedavileri gerekli olabilir.
Büyük alanlara yayılmış döküntü, bağışıklık problemleri veya zayıflığı gibi vakalarda sistemik ilaçlar önerilebilir. Sistemik tedaviye destekleyici olması amacıyla topikal ilaçlar eklenebilir. Vücutta herhangi bir bakteriyel enfeksiyon varlığında antibiyotik tedavisi başlatılır. Antibiyotik ilaçlar oral veya topikal olarak reçete edilebilir. Steroidler kaşıntı ve akut inflamasyona iyi gelse de antifungal ilaçların etkisini azaltabileceğinden reçete edilmesi önerilmez. Tedavi ve iyileşme sürecinde döküntü bölgelerinde hafif lekelenme kalabilir. Bazı kişilerde hiçbir iz kalmadan iyileşebileceği gibi lekelenmeler de zamanla ortadan kalkabilir.
Sık Sorulan Sorular
Kasık Mantarı Nasıl Bulaşır?
Kasık mantarı yani tinea enfeksiyonu sıklıkla cilt teması ve enfekte nesneler yoluyla bulaşır. Enfekte olmuş kişiye dokunmak, öpmek, ortak eşya kullanımı, kişisel bakım malzemelerinin paylaşılması, cinsel temas aracılığıyla mantar enfeksiyonu bulaşabilir. Ayrıca kişide ayak mantarı veya sporcu ayağı adı verilen durum mevcut ise eller, tırnaklar, kıyafetler yoluyla kasık mantarı gelişimi başlayabilir.
Kasık Mantarı Kimlerde Sık Görülür?
Kasık mantarı erkek yetişkinlerde, sıcak ve nemli bölgelerde yaşayanlarda, zayıflamış bağışıklık sistemine sahip bireylerde, obezite, diyabet gibi sağlık sorunu olanlarda sık görülür. Çocuklarda ve bebeklerde kasık mantarı nadir görülen bir durumdur.
Kasık Mantarı Kaşıntı Yapar mı?
Kasık mantarı ciltte rahatsız edici kaşıntılara yol açabilen bir deri hastalığıdır. Kaşıntı ile birlikte yaygın olarak yanma, kızarıklık, pullanma, tam veya yarım halka şeklinde yayılım, döküntünün kenarlarında kabarcıklar da görülebilir.
Kasık Mantarı Kendiliğinden Geçer mi?
Kasık mantarı genellikle kendiliğinden geçmez ve tedavi edilmediğinde vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Enfeksiyonla temas halinde olabilen eller, tırnaklar ve ayaklar mantar yerleşimi kapsamında birer hedef olabilir. Ayrıca kontrol altına alınmayan kasık mantarı kalçalar ve anüs çevresine ilerleyebilir. Bu tablo oldukça rahatsız edici semptomları beraberinde getirebilir.
Kasık Mantarı Nasıl Tedavi Edilir?
Kasık mantarı tedavisi genellikle topikal ve oral ilaçlardan oluşur. Var olan diğer sağlık sorunlarına yönelik olarak antibiyotik, analjezik, antienflamatuar ilaçlar da reçete edilebilir. Etkilenen cilt bölgesinin kuru, temiz ve serin tutulması gerekir, aşırı terlemenin önlenmesi sağlanır, dar ve kapalı kıyafetlerden kaçınılması gerekebilir.
Kasık Mantarı Kremi Nasıl Kullanılır?
Antifungal içerikli kasık mantarı kremi her gün kullanılmak üzere reçete edilir. Günde bir veya iki kez topikal olarak uygulanan krem, jel, pomad veya spreyler birkaç hafta boyunca kullanılabilir. Vücudun ve enfeksiyonun tedaviye verdiği yanıta göre topikal uygulama süresi değişebilir. Daha şiddetli vakalarda kremler yeterli olmayabilir ve oral yoldan ilaç tedavisi gerekebilir.
Kasık Mantarı Tekrarlar mı?
Tinea enfeksiyonu tekrarlayabilen bir hastalıktır. Yeniden yakın temas, farklı vücut bölgelerinden kaynaklanan enfeksiyonlar, hayvanlar ve topraktan geçebilen mantarlar, yanlış tanı ve tedavi, ilaçlara karşı direnç, tedavi sürecine uyulmaması gibi sebeplere bağlı olarak kasık mantarı tekrarlayabilir.
Kasık Mantarı Hijyenle Önlenebilir mi?
Kasık mantarı zararları hijyen koşullarının iyileştirilmesi ile engellenebilir ancak mevcut olan diğer mantar enfeksiyonlarının ve risk faktörlerinin ortadan kaldırılması gerekir. Sıkı ve ıslak kıyafetlerden kaçınma, terleme ve sürtünmenin azaltılması, bölgenin iyice kurulanması, havlu gibi kişisel bakım malzemelerinin ortak kullanılmaması, enfekte bölgeye dokunmama ve kaşımama, kıyafet giyerken önce çorap giyilmesi gibi yaklaşımlar kasık mantarı riskini azaltabilir.
Kasık Mantarı Evde Tedavi Edilir mi?
Kasık mantarı tekrarlayabilen, rahatsız edici semptomlara yol açabilen, bulaşıcı ve kronikleşebilen bir durumdur. Bu nedenle evde tedavi ile tamamen geçmeyebilir ancak evde bakım uygulamaları ile tedaviye destek olunabilir. Kasıkların antibakteriyel sabunla yıkanması ve iyice kurutulması, kasık mantarı için pudra kullanılması, bol iç çamaşırı ve pantolon tercih edilmesi, sentetik yapılı giysilerin kullanılmaması, antifungal ve analjezik kremlerin kullanılması tedavi sürecini hızlandırabilir.
Kasık Mantarı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Kasık mantarı için dermatoloji bölümü uzmanlarına başvurunuz. Dermatologlar kesin tanı için bazı değerlendirmelere tabi tutabilir, tedavi seçenekleri belirlenebilir.
Kasık mantarı tedavisi için doğru tanı ve etkili bir tedavi planı büyük önem taşır. Belirtileriniz varsa vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına başvurmanız gerekir. Hisar Hospital Dermatoloji Bölümü uzmanlarımız, kasık mantarı ve diğer cilt enfeksiyonlarının tanı ve tedavisinde size yardımcı olmak için hazırdır. Daha fazla bilgi almak veya randevu oluşturmak için Hisar Hospital Dermatoloji Kliniği ile iletişime geçebilirsiniz.
