Elektroensefalogram (EEG), beynin fonksiyonları ile bağlantılı olan elektriksel aktiviteleri kaydetme anlamına gelir. Beynin aktivitesine göre EEG işaretinde farklılıklar olabileceği gibi ayrıca sağlıklı ve belirli olan sinir hastalıklarına sahip kişilerin arasındaki EEG testlerinde de değişimler görülebilir. Bu değişimler, hastalık teşhisi için kullanılabilir. Sağlıklı kişilerde ölçülen EEG işaretleri genellikle sabit bir oranda görülür. Hastalıklarda ise bu seviye farklı oranlarda yer aldığı görülebilir. EEG kapsamındaki hayali (spektral) değişim, farklı frekans bantlarında değerlendirilir. Bu bantlar delta, teta, alfa, beta ve gama olarak ayrılır. Baskın frekansların farklı bantlarda, kişinin aktivitesine göre değiştiği görülebilir. Spektral analiz, işaretlerin karakteristliğini frekans düzlemlerinde incelemek için kullanılır. Başka bir tanımla EEG işaretindekİ gücün frekansa göre dağılımının ortaya çıkması, spektral analiz ile belirlenir. Direkt olarak işaretin kendisi tarafından kestirilen güç spektral yoğunluk yöntemleri, parametrik olmayan yöntemler olarak tanımlanır. Sindal modelleme sürecini kullanan yöntemler ise parametrik yollar olarak isimlendirilir.
EEG Testi Nedir?
Düşük elektrik akımlarını üretebilen insan beyninin yapısı karmaşık olarak bilinir. EEG beyinde üretilen elektriksel aktiviteyi kaydetmeye yarayan bir test türüdür.Nörolojik EEG olarak bilinen bu test, nörolojik sorunların belirlenmesinde kullanılan yararlı ve güvenli bir testtir. Beyinde var olan sinir hücreler yoluyla üretilen, elektriksel dalgaları kaydeden EEG cihazı, beyinde oluşan işlevsel bozuklukların olup olmadığını teyit eder ve bu bozuklukların yerini bulabilme özelliğine sahiptir. Gümüş ya da altından yapılmış elektrotlar jel ile saçlı deriye yapıştırılır ve bunun sonucunda çıkan test, farklı sayıda nörolojik hastalıklar hakkında bilgiye ulaşmaya yardımcı olabilir.
EEG Testi Nasıl Yapılır?
EEG testi pasta adıyla bilinen jel (macun) ile iletkenliği yüksek teller (elektrotlar) saçlı deriye yapıştırılarak uygulanır. Normal düzeyde EEG testinin süresi ortalama yirmi dakika kadar olur. Bazı durumlarda hastalığın teşhis konulma durumuna göre bu süre uzayabilir. EEG testi uykudayken de yapılan bir test olduğundan dolayı uykuda gerçekleşen tanılarda EEG çekimleri uzatılabilir ve bu yüzden hastanın uyuması sağlanabilir. Bazı hastalık durumlarında ise hastaların EEG testi bir günden fazla da devam edebilir. Bir günden fazla süren EEG testlerinde video kaydı da bulunabilir. Bu uygulamaya video-EEG denilir ve epilepsi gibi hastalıklarda uygulanabilir. Devamlı olarak yapılan EEG test çekimlerinde nöbetleri daha iyi kaydetmek ve beynin elektriksel tepkileri ölçmek için bazı işlemler yapılır ve bu işlemler kaydedilir. Bu işlemler EEG çekimi esnasında gözlerin açılıp kapatılması, derin nefes alma ve çekim esnasında gözlere ışık uyarıları verilme olarak sıralanır. İşlemleri uygulayan teknisyen, hastaya belli komutlar vererek uygulamayı yapar.
EEG test türleri şunlardan oluşur:
- Rutin EEG: Bu EEG testi yapılırken farklı şekillerde nefes alınmalıdır ya da teknisyen yanıp sönen ışığa bakılmasını isteyebilir.
- Video EEG: Video kaydı test çekimi sırasında yapılabilir. Video EEG nöbet ya da beyin aktivitesinde çıkan sonucun görüntülenmesini sağlar. Diğer adıyla EEG telemetri olarak bilinir.
- Uykuda Yapılan EEG: Bu test türü uyku sırasında çekilir. Rutin EEG yeterli bir sonuç sağlamadığında uzman doktor uyku EEG’si çekilmesini isteyebilir. Uyku bozukluğu şikayetiyle gelen hastalarda uyku EEG testi öncelik tanıyan bir test türüdür.
- Ayakta Yapılan EEG: Bu EEG testi bir günden fazla süren (1-3 gün) bir test türüdür. Ayakta veya evde EEG izleme ünitesi ile yapılabilir. Günlük rutin şeklinde ölçüm yapılmış olur.
- Prolonged EEG: Bu EEG testi nöbetlerin nedeniyle birlikte tespit edilebilmesi ve yönetebilme durumunda kullanılan bir test türüdür.
EEG Test Sonuçlarında Neler Çıkar?
Hasta hafıza şikayetiyle geldiğinde uygun bir teşhis için EEG testi tercih edilir. EEG testine başvurulan bir diğer önemli hastalık da epilepsidir. Nöbet geçiren hastalarda görülen epilepsinin teşhisi için inceleme yapıldığında bu hastalıkta ortaya çıkan nöbetlerin nedeni ve neden tetiklendiği EEG testiyle tespit edilebilir. Aynı zamanda bilinç bulanıklığı, bayılma, hafıza kaybı ve nöbetler bu belirtilerin sebebini bulma amacıyla da uygulanabilir. Beyin tarafından üretilen elektrik sinyallerini almak amacıyla ince kabloların (elektrotların) takılarak çekildiği EEG ile şu hastalıklar teşhis edilebilir:
- Jakob hastalığı (deli dana hastalığı)
- İnme (felç)
- Alzheimer hastalığı (demans)
- Beyin iltihabı (herpes ensefaliti)
- Beyin tümörleri
- Kafa travmasıyla meydana gelen beyin hasarı
- Epilepsi
- Beyin disfonksiyonu (ensefalopati)
- Uyku bozuklukları (uyku apnesi ve narkolepsi)
EEG test sonuçları beyin dalgası modellerinin kağıda döküldüğü ve doktor yorumunun bulunduğu bazı çıktılar olarak bilinir. Bu test verilerine göre uzman doktor teşhise ve uygun tedaviye karar verebilir. Hatta test sonuçlarına göre birden fazla uzman hekimin görüşleri (konsültasyon) bir araya gelerek teşhis ve tedavi sonuçlanır.
EEG Yetişkinlerde ve Çocuklarda Nasıl Yapılır?
Yetişkinlerde EEG çekimi oturur şekilde, yatarak ya da uyuyarak çekilebilir. EEG testinde doktor belirtmediği sürece kullanılan ilaçlara devam edilebilir. Tabi EEG testinden önce ilaç kullanımına dair doktora bilgi verilmelidir. Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da teller (elektrotlar) temiz tutulmuş saçlı deriye yerleştirilir ve genelde yine yetişkinlerde olduğu gibi jel ya da macun olarak bilinen bir madde uygulanarak elektrotlar sabitlenir. Bu doğru teşhis için önemli bir durumdur. Bundan dolayı elektrotların doğru bir pozisyonda olması ve çekimin etkili bir şekilde olması gerekir. EEG testine dair bilgi sahibi olmak ve doğru bir tedavi için hastanelerimizde EEG testi bölümü mevcuttur. EEG tedavisi olmak için uzman bir doktorla görüşme sağlayabilirsiniz.
Çocuklarda da yapılan EEG testi yetişkinlerde yapılan test arasında büyük bir fark yoktur. Çoğunlukla epilepsi (sara) şüphesiyle uzman doktora başvuran ebeveynlere EEG testi hakkında bilgi verilir. Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da test yapılmadan önce saçlı derinin temiz olması gerektiğine dair bilgi verilir. Çocuklarda yapılan EEG testi çocuk uyurken yapılır. Bu yüzden çocuğun test öncesi az uyuması gerektiği belirtilir. Çocuğun aç olup olmaması önemli değildir. Çocuğun yeni yemek yemiş olması testin doğruluğunu etkilemez. Uyku ile yapılan EEG testinde yaklaşık 1-2 saatlik bir zaman dilimi olur. Küçük çocukların teste uyum sağlayabilmesi açısından bantlar ve boneler gibi sistemler vardır. Bazı çocuklarda bu sistemler yeterli desteği sağlamayabilir. Bunun nedeni, hareketli çocuklar tüm elektrotları yerinden birden sökebilir ve bundan dolayı güvenilir kayıt ortaya çıkmayabilir. Bundan dolayı elektrotların teker teker yapıştırılması çoğunlukla kaliteli kayıt için elzemdir.
Sıkça Sorulan Sorular
EEG testi hakkında temel ve gerekli bilgileri aktarmış olsak da kullanıcıların sıkça sorduğu soruları aşağıda bulabilirsiniz.
EEG Neden Yapılır?
Beyinde var olan sinir hücreleri aracılığıyla üretilen elektriksel aktiviteleri kaydeden EEG cihaz testi, beyinde oluşan işlevsel bozuklukları ve yerini tespit eder.
Nöroloji EEG Ne Demek?
İnsan beyninde var olan işlevsel bozuklukları ortaya çıkaran EEG, nörolojik sorunların var olup olmadığını ve yerini tespit etmeye yarayan güvenilir ve doğru sonuç çıkarabilen bir yöntemdir.
EEG Filmi Nedir?
Beyindeki elektriksel aktiviteleri ölçen bir test olan EEG filmi küçük tellerin (elektrotların) saçlı kafa derisine yardımıyla yapılır. Beyinde bulunan hücreler elektriksel uyarılar vererek teste yanıt verir ve EEG filmi çekilmiş olur.
EKG ve EEG Nedir?
EEG, saçlı kafa derisine yapılan bir testtir. EKG’den farklı olarak hem uykuda hem de uyanıkken yapılabilir. Farklı noktalardan uzun süreli bir test yapılabilir. EKG ise kalbin kasılması esnasında ortaya çıkan elektriksel aktivitenin grafiksel olarak kayıt edilmesiyle sonuçlanan bir testtir.
EEG Öncesinde Ne Yapılmalıdır?
- EEG öncesi EEG testinde teller kafa derisine yapıştırılacağından dolayı saçlı derinin temiz olması gerekir. Deri iletkenliğini engelleyecek ve olumsuz etkileyecek yağ birikiminin ve kir katmanlarının olmaması elzemdir. Testin yapılacağı günde herhangi bir krem veya jölenin sürülmemesine özen gösterilmelidir.
- Test işleminden önce hasta kullandığı ilaçları doktora bildirmelidir.
- Covid ve AIDS gibi bir hastalığı varsa hasta işlem öncesinde bunu söylemelidir.
- EEG testi öncesi nörofizyolog, planlama yapmadan önce hastanın daha önceki testlerinin var olup olmaması hakkında bilgi alması ve varsa test sonuçları hakkında inceleme yapması gerekir.
- EEG testi öncesi hastanın alkol, uyku ilacı vb. kullanmaması gerekir.
EEG Ne Kadar Sürer?
EEG testi test türüne göre farklılık gösterebilir. Kısa süren EEG testleri olduğu gibi birkaç gün süren EEG testi de bulunur. Örnek olarak; uyku esnasında çekilecek EEG testi öncesi doktor, hastaya az uyumasını isteyebilir. Uyku sürecinde yapılan bir EEG testinde hastanın kolayca uyuyabilmesi sağlanır. EEG işlemi genel olarak 30 ve 60 dakika arası sürer.
EEG Sonucu Ne Zaman Çıkar?
EEG sonuçları aynı gün çıkabileceği gibi sonraki gün çıkan sonuçlar da vardır.
EEG Neyi Tespit Eder?
Beyinde var olan sinir hücreleri tarafından üretilen elektriksel dalgaları kaydeden EEG cihazı beyindeki işlevsel bozuklukların olup olmadığını ve olduğu konumu tespit eden bir test cihazıdır.
EEG Zararlı mı? Radyasyon İçerir mi?
EEG testi ağrı vermeyen ve zararlı olmayan bir uygulama yöntemidir. Herhangi bir can yakma durumu söz konusu değildir. Her yaş grubundaki hastalara EEG testi uygulanabilir. EEG cihazında radyasyon etkisi olmaz ve test hastaya zarar vermez.
Uyku EEG Nedir?
EEG testinin yöntemlerinden biri olan uyku EEG testinde diğer testlerle aynı olması dışında EEG kaydı da bulunur. Beynin elektrik aktivitesi kaydedilir. Daha sonra uyku ve uyanıklık, uykunun evreleri ve uykuda ortaya çıkabilecek beynin işlevsel bozuklukları kaydedilir. Son olarak, çıkan sonuç uzman doktor tarafından inceleme yapılır ve buna göre bir yol izlenir.
Uyku EEG’si Ne Kadar Sürer?
Uzman doktor uyku EEG testini uygulayacaksa hastaya test öncesi az uyumasını talep eder. EEG testinin verimli olması için bu gerekir. Teste başlandığında ortalama 30 ile 60 arası bir süre geçtikten sonra test tamamlanır.
Rutin EEG Nedir?
Rutin EEG, uyku EEG’nin aksine hasta uyanıkken yapılan bir yöntemdir. İşlem ortalama 20-30 arası bir süre zarfında yapılır. Belirli sayıda küçük elektrodun bir jel ile saçlı kafa derisine yerleştirilmesiyle yapılan ve elektriksel aktivitesinin kaydedilmesiyle biten bir test türüdür.
Beyin EEG’si Neden Çekilir?
EEG yöntemi beyinde oluşabilecek anormal durum ve hasarları ve derecesini tespit edebilir. Özellikle parkinson, epilepsi ve alzheimer gibi hastalıkları erken teşhis etmede faydalı bir testtir.
EEG Gebe Hastalara Yapılır mı?
Normal olarak EEG testi gebelik döneminde olan hastalarda yapılabilir. Yalnız yine de birçok tıbbi uygulamalarda gebelik durumunda hassasiyet göstererek hareket edilmelidir. Hamilelik döneminde yapılan tıbbi testler, potansiyel risk taşıyabilir. Ayrıca bu durumun aksine olumlu ve faydalı sonuçlar da ortaya çıkabileceği olasılığı dikkate alınmalıdır. Hamilelik süreci kişiden kişiye değiştiği için her hastada farklı sonuçlarla karşılaşılabilir. Bu yüzden EEG testi yapılmadan önce EEG testine girecek hastanın hamilelik sürecini takip eden uzman doktoruyla önceden görüşme sağlanmalıdır.
Bu konu hakkında daha detaylı bilgi ve desteği almak için bir uzman doktorla görüşme sağlayabilirsiniz.