Normal Doğum Nedir? Doğumun Başladığını Gösteren Belirtiler Nelerdir?
Normal doğum, gebelik sürecinin tamamlanmasının ardından rahim kasılmalarının başlaması, rahim ağzının açılması ve bebeğin vajinal yolla dünyaya gelmesi ile sonuçlanan doğal doğumdur. Bu nedenle vajinal doğum olarak da adlandırılan normal doğum, kadın vücudu için oldukça doğal bir süreçtir. Kadın vücudu gebelik boyunca kendini doğum için hazırlamaya devam eder. Doğum sonrası komplikasyon riski az ve iyileşme süreci kısa olduğundan en sağlıklı doğum şeklidir. Bu nedenle anne ve bebek açısından risk teşkil edebilecek bir durumun olmaması, kadın vücudunun da normal doğuma uygun olması halinde doğumun bu yolla gerçekleşmesi hedeflenir.
Normal Doğum Nedir?
Normal (vajinal) doğum, kadının vajina yoluyla doğal bir şekilde doğum yapmasıdır. Ülkemizde ve dünya genelinde en yaygın doğum şekli normal doğumdur. Gebeliğin sonunda başlayan normal doğum rahim kasılmaları ile rahim ağzının incelip genişleyerek doğum için hazır hale gelmesi sürecinden oluşur. Rahim ağzı yeterli açıklığa ulaştıktan sonra rahimdeki kasılmalar, bebeği vajinal yol veya diğer tanımıyla doğum kanalı içerisinden dışarı doğru iter ve böylelikle doğum gerçekleşir.
Doğumun Başladığının Belirtileri Nelerdir?
Doğum zamanı yaklaşan kadınlarda doğum belirtileri konusunda dikkatli olunmalıdır. Gerektiği zaman hemen hastaneye gidebilecek şekilde doğum çantası önceden hazırlanıp bekletilmelidir. Doğumun başladığını gösteren belirtiler arasında ise şunlara yer verilebilir:
- Nişan gelmesi olarak da tanımlanan pembe renkli veya kanlı akıntının gelmesi
- Düzenli aralıklarla tekrarlayan, aralıkları giderek kısalan ve şiddeti giderek artan sancılar
- Suyun gelmesi (bebeğin içerisinde olduğu amniyon sıvısının dışarı akması vajinal yolla akması)
- Kasılmalardan kaynaklı hissedilen sırt ve bel ağrıları
- Bebeğin baş kısmının doğum kanalına geçişi ile birlikte karında rahatlama, hafifleme, rektumda ise baskı hisleri
- İdrar kesesinin sıkışmasından kaynaklı olarak çok sık idrara çıkma ihtiyacı
Doğum zamanınız yaklaşmış veya gelmiş ise, özellikle de düzenli kasılmalar hissetmeye başladıysanız ve yukarıdaki belirtilerden bazılarını yaşıyorsanız doğum uzmanınıza ulaşmalı ve doğumun başlayıp başlamadığının tespitine yönelik bir muayeneden geçmelisiniz.
Normal Doğum Nasıl Yapılır?
Normal doğum her anne için farklı bir süreç şeklinde seyreder. Öyleki bir annenin yaptığı farklı vajinal doğumlar dahi birbirinden çok daha farklı şekilde seyredebilir. Bazı anneler için normal doğum 1-2 saatte hızlı bir şekilde tamamlanırken bazı annelerde 7-8 saat devam eden sancılar, uzun süren bir doğum süreci söz konusu olabilir. Doğum zamanı yaklaşan bir anne adayında düzensiz rahim kasılmaları görülebilir. Bunlar vücudun doğuma hazırlık sürecinin bir parçasıdır ve oldukça doğaldır. Ancak düzenli aralıklarla tekrarlayan kasılmalar, genellikle doğumun başladığını işaret eder. Süreler doğumdan doğuma değişebilmek ile birlikte genel olarak bir normal doğum, üç farklı evre şeklinde incelenebilir. Bunlar şu şekildedir:
İlk aşama: Doğum eyleminin ilk aşaması olan erken evrede düzenli rahim kasılmaları hissetmeye başlarsınız. Kasılmalar başlangıçta daha hafif iken süre ilerledikçe şiddetlenir ve aralıkları sıklaşır. Rahim ağzı açılır (gevşer), yumuşar ve incelir. Böylelikle rahim içerisindeki bebeğiniz doğum kanalına doğru ilerlemeye başlar. Aynı zamanda rahim ağzındaki açılmaların başlamasıyla vajinadan berrak pembe veya hafif kan içeren bir akıntının geldiğini görebilirsiniz. Bu akıntı hamilelik boyunca rahim ağzını (serviks) tıkayan mukus yapılı tıkacın dışarı atılmasından kaynaklanır. Bu evrede anne adaylarının yürüyüş yapması, duş alması, rahatlatıcı müzikler dinlemesi veya farklı vücut pozisyonlarını denemesi sürecin rahatlatılmasına katkı sağlayabilir. Kasılmalarla birlikte aktif doğum sürecine geçilir ve rahim ağzı 10 cm’ye kadar genişler. Suyun gelmesi (nişan gelmesi) bu aşamada olur ve mide bulantısı, bacak krampları, iyice sıklaşan ve şiddetlenen kasılmalar gibi belirtilerle birlikte ikinci aşamaya geçilir.
İkinci aşama: Doğumun ikinci aşaması bebeğin dünyaya geldiği aşamadır. Rahim ağzının doğum için yeterli açıklığa ulaşıp ulaşmadığı doktorunuz / ebeniz tarafından sürekli takip edilir. Yeterli açıklık elde edildiğinde ise anneden bebeği itmesi istenir. İtme ve dinlenme süreleri açısından doğum boyunca doktor tarafından yönlendirme yapılır ve bunlara göre paniğe kapılmadan hareket etmek doğumu kolaylaştıracaktır. İtme ile birlikte bebeğin önce başı, ardından vücudu doğum kanalından çıkarak bebek dünyaya gelir. Bunun ardından annenin ağrıları büyük ölçüde hafifler. Doktorunuz bebeğinizin göbek bağına bir klemp takar ve kordonu keser.
Üçüncü aşama: Bebek doğmuş ve ilk müdahalelerin ardından anne ile kavuşmuştur. Doğumun üçüncü aşamasında plasentanın çıkışı beklenir. Halk arasında bebeğin eşi olarak da tabir edilen ve gebelik boyunca anne ile bebek arasındaki kan alışverişini sağlayan plasenta bu aşamada yaklaşık yarım saat içerisinde vajinal yolla atılır. Rahmin normal boyutlarına inmeye başlaması nedeniyle rahim kasılmaları bir süre daha devam edebilir. Vajinal bölgede yırtık varsa lokal anestezi ve dikiş atma işlemleri gerçekleştirilir ve doğum tamamlanmış olur.
Her ne kadar doğum öncesinde doğumun hangi yolla olacağına yönelik değerlendirmeler yapılmış olsa da doğum sırasındaki herhangi bir risk veya komplikasyon, sezaryen doğuma geçişi gerektirebilir. Anne adayları böyle bir duruma karşı önceden bilinçli ve hazırlıklı olmalı, ani gelişen durumlarda paniğe kapılmak yerine doktoruna güvenmeli ve onun önerileri doğrultusunda hareket etmelidir. Yine aynı şekilde doğumun herhangi bir aşamasında sezeryana geçiş olabileceğinden anne adayları doğum bekleyişi esnasında herhangi bir şey yiyip içmeden önce de hekimlerinin görüşünü almalıdır.
Normal Doğumun Gerçekleşmesi İçin Annede Hangi Kriterlere Bakılmalıdır?
Normal doğum, bu yolla sağlıklı bir doğum yapabilmesi için herhangi bir risk faktörü görülmeyen sağlıklı anne ve bebek için önerilen doğum türüdür. Ancak normal doğuma uygunluk kararı alınmadan önce annenin ve bebeğin vajinal doğum için belirli kriterleri taşıdıklarından emin olunmalıdır. Bakılması gereken kriterlerden en önemlileri ise şunlardır:
Bebeğin pozisyonu baş gelişi olarak tabir edilen vajinal doğuma uygun pozisyon olmalıdır.
Bebeğin boy ve kilosu, normal doğum için risk oluşturmayacak sınırlar dahilinde olmalıdır.
Anne adayının leğen kemiği açıklığı, bebeğin baş çevresi uzunluğu ile uyumlu olarak başın geçiş yapabileceği yeterli genişliğe sahip olmalıdır.
Bebeğin başı leğen kemiğine olması gereken açıyla giriş yapmalıdır.
Daha önce myomektomi gibi bir rahim ameliyatı geçirmemek.
Annede vajinal doğumda komplikasyon riskini artırabilecek herhangi bir kronik hastalık bulunmamalıdır. Obezite söz konusu ise obezitenin şiddeti ve diğer faktörler göz önünde bulundurularak hekim tarafından değerlendirme yapılmalıdır.
Bu kriterleri sağlamayan anne adayları için hekim tarafından yapılacak değerlendirmenin sonucunda sezaryen doğum kararı verilebilir. Burada anne ve baba adaylarının yapması gereken hekimlerinin kendileri için en sağlıklı olan yolu önerdiğinin bilincinde olmak ve yersiz endişelere kapılmadan bebeklerine kavuşacakları anı beklemektir.
Normal Doğumun Avantajları Nelerdir?
Normal doğum yapmaya uygun fiziksel özelliklere ve sağlık durumuna sahip olan anne ve bebek için vajinal doğum önemli avantajları beraberinde getirir.
Anneye Sağladığı Avantajlar Nelerdir?
- Bir ameliyat söz konusu olmadığından iyileşme süreci çok kısadır ve anne normal hayatına hemen dönüş yapabilir.
- Normal doğumun ardından anne ve bebek sağlık muayenesinden geçtikten sonra herhangi bir sorun görülmediği takdirde hemen taburcu olmak mümkündür 24 saat gözlem sonrası komplikasyon gelişmezse taburcu olabilir.
- Doğum sonrası ağrı çok daha az olurken anestezi alma olasılığı ile enfeksiyon ve diğer bazı komplikasyonlar açısından risk çok daha düşüktür.
- Doğumdaki yoğun oksitosin hormonu salınımının da etkisiyle anne sütü sezaryen doğuma oranla daha hızlı gelir.
Bebeğe Sağladığı Avantajlar Nelerdir?
- Annenin çabuk iyileşmesi ve anestezi almaması nedeniyle bebekle ilgilenme gücü daha fazladır.
- Bebeğin solunum sorunları yaşama olasılığı daha düşüktür.
- Anne ve bebeğin yoğun bakımda kalma olasılığı çok daha düşüktür ve bebek bir an önce hastane ortamından ev ortamına geçebilir.
- Bebeğin anne sütüne ulaşma süresi genellikle daha kısadır.
Doğum Sonrasında Sosyal Hayata Ne Zaman Dönülür?
Normal doğumun ardından anne ve bebek sağlık muayenesinden geçtikten sonra herhangi bir sorun görülmediği takdirde hemen taburcu olmak mümkündür. Ameliyat ve kesi olmadığından annelerin iyileşme süresi çok kısadır. Bu nedenle vajinal doğumun ardından anne günlük yaşantısına ve sosyal hayatına birkaç gün içerisinde rahatlıkla dönebilir. İlk birkaç gün enfeksiyon gibi riskler konusunda hijyen konularına ekstra hassasiyet gösterilmelidir. Doğum sonrasında vajinal bölgeye dikiş atıldıysa bu dikişler ayrıca bir bakım ve hassasiyet gerektirebilir. Bu konuda doktorunuzun önerileri doğrultusunda hareket etmenizde fayda vardır. Oturma, tuvalete girme gibi eylemler sırasında belirli bir süre ağrı hissedilebilir. Bunun yanında lohusalık döneminde birkaç hafta boyunca kanama görülmesi normaldir. Birkaç haftalık sürecin sonunda kanamanın ve diğer şikayetlerin azalması ve ardından tamamen geçmesi beklenir. Ancak uzun süren kanama durumu varsa kontrol randevunuz esnasında doktorunuza bilgi vermenizde fayda vardır.
Vajinal bölgede hasar ve travma söz konusu olabildiğinden yaklaşık altı haftalık süreç boyunca cinsel ilişkiden kaçınmanız gerekebilir. Kontrol randevularında bu konu hakkında da hekiminize danışarak önerisini alabilir, buna göre hareket edebilirsiniz. Tüm bunların yanı sıra bol su tüketmeye, kabızlığı önlemek adına lifli beslenmeye ve sağlıklı besinleri tercih etmeye özen göstermeyi unutmayınız.
Siz de hamileliğinizin sonlarına doğru doğum yöntemleri konusunda kadın hastalıkları ve doğum uzmanının görüş ve önerilerini alabilir, vajinal doğuma uygunluk açısından muayeneden geçebilirsiniz.