Çocuk Nörolojisi Nedir?
Çocuk nörolojisi, çocuklarda görülen nörolojik problemleri engellemeyi, hafifletmeyi, teşhis etmeyi, mümkün olduğunca tedavi etmeyi ve nörolojik rahatsızlıkları olan çocukların yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan bir tıp dalıdır.
Çocuk Nörolojisi Nedir?
Çocuk nörolojisi çocukların sinir sistemi ile ilgili sağlık sorunlarını değerlendiren ve tedavi eden bir tıbbi uzmanlık alanıdır. Nörologlar çocukların beyin, sinir ve omurilikle ilgili çeşitli hastalıklarının varlığını kontrol eder. Değerlendirmeler sonrasında ilaç tedavisi, fizik tedavi, konuşma terapisi ve özel eğitim programları gibi çeşitli tedaviler kullanılabilir.
Çocuğun diğer hastalıkları, sinir sisteminin gelişimini ve işlevini etkileyebilir. Örneğin doğuştan gelen tiroid bezi fonksiyon bozukluğu zeka geriliğine yol açabilir ya da kalp hastalığı olan bir bebekte felç görülebilir. Çocuklarda acil nörolojik durumlar da yaygındır. Koma, felç ve nöbetler en sık rastlanan acil durumlardandır. Bu nörolojik problemler kalıcı hasar bırakabilir ve hatta ölümle sonuçlanabilir. Nörolojik hastalıklar yalnızca bu hastalıklardan muzdarip çocukları etkilemez. Tedavi, rehabilitasyon ve bakım gerektiren bu durumlar çocukların ailelerini ve yakın çevrelerini de ikincil düzeyde etkiler. Ayrıca bu çocukların toplumsal üretime katılamamaları ve sürekli olarak bakım ve tedaviye büyük pay ayrılması, nörolojik hastalıkları toplumsal bir sorun haline getirir.
Çocuk Nörolojisi Hastalıkları Nelerdir?
Çocuk nöroloji hastalıkları çok çeşitlidir ve genetik, doğumsal, gelişimsel, enfeksiyöz, inflamatuar, travmatik ya da metabolik nedenlerden kaynaklanabilir. Çocuklarda görülebilen nörolojik hastalıklar şu şekildedir:
- Otizm spektrum bozukluğu,
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB),
- Dispraksi,
- Öğrenme bozuklukları,
- Epilepsi,
- Ateşli nöbetler,
- Lennox-Gastaut sendromu,
- Serebral palsi,
- Distoni,
- Huntington hastalığı,
- Menenjit,
- Ensefalit,
- Multipl skleroz (MS),
- Tourette sendromu,
- Rett sendromu,
- Angelman sendromu.
Çocuk Nörolojisi Hastalıkları Nelerdir?
Çocuk nöroloji hastalıkları çok çeşitlidir ve genetik, doğumsal, gelişimsel, enfeksiyöz, inflamatuar, travmatik ya da metabolik nedenlerden kaynaklanabilir. Çocuklarda görülebilen nörolojik hastalıklar şu şekildedir:
- Otizm spektrum bozukluğu,
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB),
- Dispraksi,
- Öğrenme bozuklukları,
- Epilepsi,
- Ateşli nöbetler,
- Lennox-Gastaut sendromu,
- Serebral palsi,
- Distoni,
- Huntington hastalığı,
- Menenjit,
- Ensefalit,
- Multipl skleroz (MS),
- Tourette sendromu,
- Rett sendromu,
- Angelman sendromu.
Çocuk Nörolojisi Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda görülen pek çok nörolojik hastalık vardır. Bu hastalıkların her biri birbirinden çok farklı belirtiler veya benzer belirtiler gösterebilir. Aynı zamanda hastalığın ne derecede ilerlediğine göre de semptomun şiddeti artıp azalabilir. Örneğin epilepside ana semptom nöbettir. Çocuklarda epilepsi nöbeti belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Bayılma,
- Hızlı nefes alışverişi,
- Hızlı kalp atışı (taşikardi),
- Kontrolsüz bir şekilde kasların hareket etmesi,
- Tekrarlayan hareketler yapma,
- Konuşamama.
Nöbetler hastadan hastaya farklılık göstereceği için bazı belirtiler nöbet geçiren hastalarda olmayabilir. Aynı zamanda nöbetten sonra çocuk kendini yorgun hissedebilir veya nöbet geçirdiğini anlamadığı için kafasında karışıklık yaşayabilir. Bir diğer sıkça görülen serebral palsi hastalığında ise kafa boyutunun büyük veya küçük olması, sinirlilik hali, gelişimin gecikmesi, iletişimde eksiklik gibi semptomlar gözlenebilir. Çocuklarda ateşli havale sık görülen bir rahatsızlıktır. Bu durumda çocuğun her yeri titrer ve bilinç kaybı yaşar.
Otizm nörolojik hastalıklar içerisinde bulunur ve bebeklikten itibaren belirtiler göstermeye başlayabilir. Otistik çocuğun belirtileri şunlar olabilir:
- Çocuk adı söylendiğinde bakmayabilir,
- Bebek 6 aylıkken gülümsemez veya neşeli diğer ifadeleri kullanmaz,
- Bebek 9 aylıkken ebeveynlerine veya başkalarına gülümsemez,
- Bebek 12 aylıkken “ba-ba”, “de-de” gibi kelimeler kullanmaz,
- Bebek 12 aylıkken el sallama gibi hareketler yapmaz,
- Çocuk 16 aylıkken hiç kelime söyleyemez.
Gelişim sürecindeki bu belirtilerin yanı sıra otistik çocuğun hareketleri de farklılık gösterir. Oyun oynarken oyuncaklarını sıraya dizerek oynayabilirler ve bir oyuncakla başka şekilde değil hep aynı şekilde oynayabilirler. Yüksek sesten hoşlanmamaları, yemek konusunda çok seçici olmaları, yalanmaması gereken nesneleri yalamaları otistik çocuğun özellikleri arasındadır.
Çocuk Nörolojisi Hastalıklarının Tanısı Nasıl Konulur?
Çocuklarda nörolojik hastalıkların tanısı pek çok tanı yöntemi sayesinde konulabilir. Belirtiler ile birlikte çocuğunuzu uzman bir doktora götürdüğünüzde ilk olarak fiziksel muayene yapılır. Sonrasında yapılması gerekebilecek testler şu şekildedir:
- MRI: Beyindeki değişikliklere bakılabilir. Hastalıkların kendine özgü beyni etkileyiş biçimi vardır.
- Kan testleri: Çocukta görülen belirtilerin farklı hastalıklar ile karıştırılmaması için yapılabilir.
- EEG: Beynin elektriksel aktiviteleri ölçülür.
- Nörolojik muayene: Bu muayene ile çocuğun kas gücü, dışarıdan gelen uyarılara nasıl tepkiler verdiği, dikkati gibi faktörler ölçülebilir.
- Lomber ponksiyon: Menenjit hastalığının tanısında kullanılabilir.
Testler hastalığa özgü olarak yapılır. Bu yüzden yukarıdaki testlerin hepsinin yapılması gerekmeyebilir veya farklı bir test yapılabilir. Doktorunuz çocuğunuza uygun olan testlerin yapılmasını sağlayacaktır.
Çocuk Nörolojisi Hastalıklarının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda görülen bazı nörolojik hastalıkların tedavisi varken bazılarında ise sadece belirtiler hafifletilmeye çalışılır. Örneğin serebral palsi ve otizmin bir tedavisi yoktur. Ancak ilaç, terapi, ameliyat kullanılarak semptomların görülme sıklığı azaltılabilir. İlaçlar nöbetleri engelleyecek nitelikte reçete edilebilir. Serebral palside yapılan ameliyatlar kas spazmlarını önleyebilmek içindir. Terapi ise iletişim konusunda sıkıntı yaşayan çocuklarda kullanılan bir tedavi yöntemidir. Diğer nörolojik hastalıklarda fizik tedavi, oksijen desteği, ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.
Çocuk Nörolojisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Çocuk Nörolojisinin ilgi alanları
- Riskli bebeklerin nörolojik yönden izlemi (tüm prematüre bebekler,doğumda ve yenidoğan döneminde beyni etkileyebilecek çeşitli sorunlar yaşayan bebekler)
- Gelişim basamaklarında gerilik (ince ve kaba motor, dil ve kişisel sosyal alanlar)
- Gevşek bebek (hipotoni)
- Baş ağrısı (migren tipi, gerilim tipi, mikst tip vs), migren varyantları
- Baş dönmesi (vertigo)
- Ateşli havale geçirme (febril konvülsiyon), katılma (soluk tutma) nöbeti, ateşsiz havale (afebril konvülsiyon), nöbeti taklit eden durumlar
- Epilepsi (sara hastalığı)
- Serebral Palsi (beyin felci)
- Zeka gerilikleri ve eşlik eden durumlar
- Otizm- yaygın gelişimsel bozukluk spekturumu
- Konuşma ve lisan bozuklukları
- Uyku bozuklukları (insomnia, parasomnia )
- Doğuştan veya sonradan meydana gelen beyin anomalisi olan çocuklar
- Kas ve kas-sinir bileşkesini tutan hastalıklar
- Periferik sinir sistemini tutan hastalıklar (kalıtsal ve edinsel nöropatiler)
- Hareket bozuklukları (tremor, tik,kore, atetoz,balismus)
- Nörometabolik hastalıklar (ülkemizde akraba evllilikleri nedeniyle metabolik hastalıklara sık rastlanmaktadır. En sık görüleni fenilketonüridir)
- Kazanılmış becerilerin kaybıyla giden ilerleyici nörodejeneratif hastalıklar
- Dismorfik bulgular gösteren nörogenetik hastalıklar
- Mitokondriyal hastalıklar
- Nörokutanöz hastalıklar ( tuberoskleroz, nörofibromatozis,sturge weber vb)
