1 yıl süreyle düzenli ilişki denenmesine rağmen gebelik sonucu alamayan çiftler için tıpta gelişen teknolojiler sayesinde sperm mikroçip yöntemi çözüm olabilir. Tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip yöntemi gebelik isteyen, ancak uzun süredir gebelik sonucu alamayan ya da sperm kalitesinin veya sayısının yetersiz olduğu hastalara önerilen bir metottur. Bu tedavi yöntemi ile halk içinde artan infertlite (kısırlık) oranlarına rağmen, yıllardır çocuk isteyen çiftler için laboratuvar ortamında kaliteli spermler seçilerek döllenme işlemi yapılır. Uzman tüp bebek tedavi merkezlerinde alanında tecrübeli hekim yönlendirmeleri, yeterli laboratuvar koşullarında yapılan prosedürlerde anne ve baba adayları hekim tarafından takip edilir. Birebir hekim-hasta ilişkisi ve özel muayeneler ile her çifte yeterli zaman ayrılarak sürece güven duymaları sağlanır. Doğal koşullarda yeterli kalitede olmayan, genetik kusurlu olma ihtimali olan, hareket yeteneği yetersiz ya da sayıca az spermlerin laboratuvar ortamında seçilme usulüyle döllenmeye hazır hale getirilmesi amaçlanır. İnfertilite kaynaklı çocuk sahibi olamama durumu tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip yöntemi ile en aza indirilir.
Sperm Mikroçip Yöntemi Nasıl Uygulanır?
Tüp bebek (IVF) yönteminde sperm mikroçipi daha iyi anlamak için hastaların normal şartlarda yani anne vücudunda gerçekleşen döllenmeyi bilmeleri işe yarayabilir. Normal bir döllenmede tam penetrasyon anında erkek vücudundan çıkan ejakulat (semen) dişi vücuduna vajina açıklığından girer. Semen içeriğinde milyonlarca sperm vajinadan girerek rahme hızla ilerler. Sperm ve yumurta döllendikten sonra birkaç gün içinde rahime embriyo tutunur. Ancak döllenme rahimde gerçekleşmez. Sperm rahmi de geçerek fallop tüpüne doğru ilerler. Vajinadan giren hücreler fallop tüplerine doğru sayıca azalarak ilerler. Bu yolda hareket yeteneği en fazla olan, yani kaliteli olanlar tüplere kadar devam edebilir. Son basamakta fallop tüpünde en kaliteli sperm doğal ortamda seçilip diğer hücrelerin şansını engelleyerek yumurtayı dölleme yeteneği kazanır. Tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip yönteminde de en kaliteli spermi seçmek için dişi vücudunda döllenme olayı örnek alınır.
Sperm mikroçipte temel amaç yapay bir döllenme sağlamak değildir. Bu işlemin amacı sperm kalitesizliği olan erkek hastalardaki semen örneğinin alınarak kaliteli spermlerin kültür ortamında seçilmesi ile döllenme için en uygun olanların ayrılmasıdır. Spermlerin normal şartlarda dişi vücudunda fallop tüplerinde döllenmeyi bekleyen yumurta hücresine doğru göç edip en sağlıklı olanın döllenme yeteneği kazanması işlemi laboratuvar şartlarında yapılır. Bu anlamda sperm mikroçip tekniğinde döllenme için en başarılı ve kusursuz olabilecek sperm hücreleri doğal seçilimle ilerler denebilir. Bu sistemin amacı santrifüj gibi yöntemler yerine, daha doğal ve döllenme anının benzeri olan bir sistemle sperm hücreleri arasındaki en kaliteli olanı seçmektir. Bu sayede santrifüj yönteminde iyatrojenik olarak hasar alan hücre sayısı en aza indirilmiş olur.
İşleme başlamadan önce ilk olarak semen örneği alınır. Semen alınması için hastanın 48 saatlik perhizde olup örnek vermesi gerekir. Semen bir örnek kabında 37 derecede 30-60 dakika arasında, likefaksiyon için bekletilir. Likefaksiyon tüp bebek tedavisinde sıkça kullanılan bir terimdir. Semenin erkek vücudundan çıktığı zaman yoğun kıvamının bekletilerek daha sıvı bir kıvama gelmesi için gereken bir aşamadır. Likefaksiyon 30 dakikada tamamlanmadıysa semen bir süre daha bekletilebilir. Likefiye örnek alınır ve çipe hastanın ismi yazılır. Laboratuvar ortamında örneklerin isimlendirilmesi karışıklık açısından oldukça önemlidir. Enjektöre semenden bir miktar alınır ve çipin giriş deliğine yavaşça semen örneği bırakılır. Farklı steril bir enjektörle çipin giriş deliğinden özel bir solüsyon bırakılır. Hazırlanan preparat yine 37 derecede kültür ortamında bekletilir. 37 derecede steril bir alan sağlayan etüv cihazından reparat alınır. Hazırlanan sperm örnekleri kontrol için mikroskopta incelenir. Başarılı olarak yapılan sperm mikroçip yöntemi ile alınan kaliteli spermler inseminasyon (dişi vücuduna bırakılma işlemi) için kullanılabilir.
Mikroçipler adından da anlaşıldığı gibi miko kanallar içeren yapılara sahiptir. Kanallardan geçmeyi başararak çipin çıkış deliğinde toplanan sperm örnekleri döllenme için hazırdır. Kanallarda biriken ve hareket yeteneği kısıtlı olan hücreler dişi vücuduna bırakılmaz.
Mikroçipli Tüp Bebek Tedavisi Kimlere Uygulanır?
Kadın ve erkek vücudundaki anormallikler kısırlık sorununu ortaya çıkarabilir. Toplumda görülen sıklık çalışmalarına göre kısırlık durumu %40 anne adayına, %40 oranda da baba adayına bağlı olabilir. Kalan olasılıklar ise anlaşılamayan sebepler kaynaklıdır. Halk içinde infertilite görülme sıklığı ise %10-15 oranındadır. Birçok çift için beklenmeyen bu durum çeşitli tüp bebek tedavileri ve öncesinde gerekli tedavilerle de düzeltilebilir. Anne ve baba üreme sistemindeki anatomik deformasyonlar söz konusu ise tüp bebekten önce cerrahi tedavi değerlendirilebilir.
Kısırlık tedavisinde hem anne adayları hem baba adayları için gelişen teknolojik imkanlarla tedavi yöntemleri çeşitlenir. Özellikle son zamanlarda kliniklerde sıkça başvurulan mikroçip tedavisinde de erkeklerde semendeki hücreler arasında kaliteli olanları seçen bir sistem bulunur. Bu nedenle mikroçip ile yapılan tüp bebek tedavisi genellikle sperm kalitesizliği ya da sperm sayısında yetersizlik olan baba adayları için uygundur. Sperm üretiminin hiç olmadığı (azospermi) hastalarda mikroçip yöntemi uygulanamaz. Ancak sperm sayısının az olduğu hastalarda uygulanabilir bir tedavidir. Bu tedavinin yapılması için hastanın öncesinde detaylı olarak fiziki olarak muayene edilmesi, test sonuçlarının değerlendirilmesi, öyküsüne göre tedavi planlanması gerekir. Sperm kalitesi ve sayısını ölçen spermiogram testi yapılarak hastanın sperm hareketliliği ve ejakülat içeriğindeki sperm sayısı öğrenilir. Bu test sonucuna göre mikroçipin etki değeri öngörülerek işlem planlanır.
Diğer Yöntemlere Göre Artıları Nelerdir?
Tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip ile gebe kalma olasılığı diğer yöntemlere göre daha yüksek olarak değerlendirilir. Mikroçip isteminde laboratuvar koşullarında hata payı en aza indirilerek hücrelerin zarar görmesi durumu olabildiğince engellenir. Günümüzde uygulanan diğer yöntemler arasında en sık yapılanlardan biri olan yüzdürme tekniğinde de hareketli spermlerin ayrıştırılması esası vardır. Semen örneğinden alınan bir miktar içeriğin tüpte bekletilip likefiye olması sonrası hareketli olan hücreler dibe çöker. Elde edilen hücrelerin santrifüj edilmesi sırasında (yüksek hızla tüpleri kendi etrafında döndürerek ağır olan maddelerin aşağı çökmesini sağlayan yöntem) kaliteli olanların hasar görmesi olasılığı da artar. Laboratuvar ortamında işlemlerin doğru prosedürler içerisinde yapılması sırasında istenmeden yapılan zarar verme durumuna iyatrojenik sonuç denir. Tüp bebek yönteminde devamlı deneme ve istenen sonucu alamama sorununu doğuran en temel durumlardan birisidir. Sperm mikroçip yöntemi sayesinde hücrelerin hasar alma olasılığı en aza indirilir.
Çiftlerin muayene, spermiogram testi değerlendirme, tüp bebek danışmanlığı, gerekli durumlarda cerrahi tedavi planlama ve laboratuvar şartlarında IVF tedavisi için en temel gereklilik uzman bir klinikte, tecrübeli bir hekim tarafından destektir. Özel kliniklerin barındırdığı tüp bebek konusunda eğitim almış başarılı hekimlerin olması bu tedavinin sonucunu da olumlu olarak etkiler.
Sperm Mikroçip Yöntemi İle Hamile Kalmak Mümkün Mü?
Mikroçip yöntemi ile alınan spermlerin sayısı ve kalitesi diğer yöntemlere göre daha iyi sonuçlar vadeder. Bu sayede hem morfolojik olarak hem de genetik olarak kaliteli sperm elde etmek ve gebelik ihtimalini arttırmak mümkündür. Mikroçip ile alınan spermlerde kusursuz DNA’ya sahip sperm hücrelerini seçilme şansı ve sağlıklı embriyo oluşma ihtimali de bununla orantılı olarak artar. Çünkü sağlıklı DNA ile döllenmeye hazır sperm, zigot oluşumu ihtimalini de arttırır. Yani tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip yöntemiyle hamile kalma ihtimali diğer yöntemlere göre çokça yüksektir.
Sık Sorulan Sorular
Sperm Mikroçip İçin Yaş Sınırlaması Var mıdır?
Mikroçip yönteminde cinsel olgunluğu olan, sperm testlerine göre yeterli kalitede sperm üretimi olmayan, çocuk sahibi olmak isteyen evli erkekler uygun bir adaydır. Ülkemizdeki tüp bebek tedavisi için yasal düzenleme dışında sınırlandırma olmaksızın mikroçip yöntemi kullanılarak uygulama yapılabilir.
Kullanılan İlaç ve Vitaminlerin Sonuçlara Etkisi Nasıl Olur?
Tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip yöntemine başvurmadan önce ve sonra sperm kalitesini etkileyen en önemli faktörlerin başında beslenme gelir. Beslenme ile alınan gıda ya da ilaçlar sperm kalitesini direkt etkiler. Mikroçip için en kaliteli semen örneği için beslenmeye dikkat edilmesi ve alınan ilaçların tamamen tüp bebek tedavisi uygulayan hekim gözetiminde olması gerekir. İlaçlar ve vitaminler negatif veya pozitif olarak sürece etki edebilir. Ancak bunlara uzman hekim karar vermeli ve onun önerilerinde ilaç ve vitamin alımına devam edilmelidir.
Tüp bebek tedavisi anne ve baba adaylarının birebir içinde olduğu, hekimle ortak karar alarak uygulama yapılan bir süreçtir. Bu süreci kabullenip çiftlerin doğru hekim seçimi ile güvenle süreci atlatması önerilir. Tüp bebek tedavisinde sperm mikroçip de döllenmede başarıyı arttıran yöntemler arasındadır. Son zamanlarda gebelik şansını yüksek oranda etkileyen ve kolayca uygulanan bu yöntem hakkında merak ettiklerinizi sormak ve muayene olmak için hemen randevu alabilirsiniz.