Tüp Bebek Tedavisi Nedir?
Kısaca tüp bebek tedavisi, normal yolla gebe kalamayan çiftlerden alınan sperm ve yumurta hücrelerinin laboratuvar ortamında bir araya getirilip döllenmesi ve anne rahmine yerleştirilmesi işlemlerinin toplamına karşılık gelmektedir.
Dünyada, tüp bebek tedavisi ile ilk bebek 1978 yılında dünyaya gelmiştir. O tarihten bu yana teknoloji sürekli gelişmekte ve tüp bebek tedavisine eklenen yeni yöntemler ile başarı oranları önemli ölçüde artmaktadır.
Tüp Bebek Tedavisinin Temel Basamakları Nelerdir?
Hazırlık
Öncelikle, tanı için ilk muayene gerçekleştirilir.
Kadında, ultrason yardımıyla yumurta yaşı ve yumurta sayısı ölçümleri yapılır, rahmin yapısı incelenir. Gerekli görülen hormon testleri uygulanır. Erkekte ise sperm testi yapılır. Ayrıca her iki ebeveynden de hepatit B,C ve HIV testleri istenir.
İncelemeden sonra, özellikle yumurtalık kisti gibi rahatsızlıkları olan kişilere, gebelik sürecinde oluşabilecek riskleri en aza indirmek için doğum kontrol hapı uygulanması önerilir. Hap kullanımı 2-5 hasta sürebilmektedir.
İlk değerlendirmesi tamamlanan çiftler için alınan sonuçlara göre en uygun tüp bebek tedavi planı hazırlanır. Tüp bebek tedavisine, genellikle regl döneminin 2 ya da 3. günü başlanır.
Yumurtlama Takibi
Eğer yapılan ultrasonda yumurtalıklar temiz çıkarsa, FSH veya HMG iğneleri yardımıyla yumurta sayısını artırmak ve yumurtaları büyütmek amaçlanır. Bu ilaçların kullanımı oldukça kolay olduğundan hasta kendi kendine yapabilmektedir. Kullanım detayları ile ilgili gerekli bilgiyi uzman ekiplerimiz hastalara anlatmaktadır.
İlk muayenenin ardından 4-5 gün sonra ikinci muayene başlar ve yeniden vajinal ultrason ile yumurtalıkların son durumu kontrol edilir, kaç yumurta olduğu ölçülür. Ardından yumurtaların erkenden çatlamaması için çatlama önleyici iğneler uygulanır.
Yumurta Çatlatma
Genellikle 8-10 gün sonra yumurtalar yeterli olgunluğa erişir. Yapılan ultrasonda, ortalama 3 adet 17 mm büyüklüğünde yumurta saptandığı takdirde hCG adı verilen yumurta çatlatma iğnesi uygulamasına geçilir. Bu noktada, yumurta toplamak için geç kalmamak önemlidir. Yumurta toplama işleminin, iğnenin yapılmasından 34-36 saat sonra gerçekleştirilmesi gerekir.
Yumurta Toplama
Çatlatma iğnesinden sonra anne adayından yumurta toplama işlemine geçilir. Bu işlem, ameliyathane şartlarında hafif genel anestezi altında gerçekleştirilir. Vajinal yoldan ultrason rehberliğinde yumurtalıklara girilerek, bir iğne yardımıyla büyük bir titizlikle yumurtalar toplanır. Bu işlem ortalama 15-20 dakika sürer.
İşlem tamamlandıktan sonra hastadan 2-3 saat istirahat etmesi istenir. Anestezinin etkisinin kaybolması ile birlikte genel sağlık durumu iyi olan hastalar taburcu edilebilir.
Döllenme
Yumurta toplamanın yapıldığı gün, erkekten de sperm hücreleri alınır. Sperm ve yumurta hücreleri inkübatör adı verilen cihazlara yerleştirilir ve döllenmeleri için beklenir. Döllenme gerçekleşmediği durumlarda ise, ICSI yani mikroenjeksiyon yöntemi ile canlı sperm hücresi yumurtanın içine enjekte edilir.
Döllenmeden sonra geçen 16. saatte döllenen hücre içinde erkek ve dişiden gelen iki sağlıklı hücre yapısının görülmesi gerekir. Bu döllenmenin sağlıklı olduğu anlamına gelir.
Embriyo Transferi
Döllenme ile oluşan embriyolar özel cihazlar içerisine yerleştirilip gelişmeleri sağlanır. Bu noktadan sonra embriyonun sırasıyla; önce 2 hücreli, 3. gün 8 hücreli, 5. gün ise blastosist adı verilen çok hücreli aşamaya geçmesi beklenir.
Embriyo transferi öncesi embriyo kalitesine ilişkin incelemeler yapılır ve en iyi embriyolar seçilerek, 3 ya da 5. gün anne rahmine yerleştirilir. Transfer için en uygun zamana embriyo kalitesine göre karar verilir.
Yönetmeliğe göre,
- 35 yaş altı kadınlarda ilk iki denemede 1 embriyo
- 35 yaş üstü kadınlarda 2 embriyo
- 2 kez başarısız tüp bebek hikayesi olan kadınlarda 2 embriyo
transfer edilebilmektedir. Buradaki amaç, çoğul gebeliklerin önüne geçmektir.
Gebelik Kontrolü
Embriyo transferi gerçekleştirildikten yaklaşık 12 gün sonra kan yoluyla gebelik kontrolü yapılabilir. Gebeliğin pozitif olması durumunda, 48 saat sonra yeniden test uygulanır ve kan değerleri 2 kat artış göstermiş ise ilk ultrason randevusu alınabilir.