Hemoglobin (HGB) Nedir?
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir proteindir. Bu protein kana kırmızı rengini verir ve oksijen taşıma görevini üstlenir. Hemoglobin, vücutta oksijeni akciğerlerden dokulara, karbondioksiti ise dokulardan yeniden akciğere taşır. Bu sayede solunan oksijen kaslara ve dokulara dağıtılarak vücudun düzgün şekilde çalışması için gereken enerji sağlanmış olur. Aynı zamanda karbondioksitin tekrar akciğerlere taşınması da vücutta toksik karbondioksit seviyelerinin oluşmasını engeller.
Hemoglobinin temel bileşeni demirdir. Demir, hemoglobinin oksijene bağlanmasına yardımcı olur ve bu sayede hemoglobin oksijeni dokulara taşıyabilir. Aynı zamanda demir kanın kırmızı renk almasını sağlar.
Hemoglobin seviyeleri genellikle kan testleriyle ölçülür. Desilitrede gram (g/dL) cinsinden ifade edilir. Anemi, demir eksikliği ya da kan kaybı gibi durumların teşhisinde hemoglobin seviyeleri önemli bir parametredir. Tam kan sayımı (hemogram) testinde kanda bulunan kırmızı kan hücreleri ve beyaz kan hücrelerinin kan pulcuklarının sayısıyla bazı farklı parametreler değerlendirilir. Hemoglobin de bu parametrelerden biridir. Düşük veya yüksek hemoglobin değerleri önemli sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Hemoglobin (HGB) Normal Değeri Kaç Olmalıdır?
İdeal hemoglobin değerleri kadın ve erkeklerde farklıdır. Aynı zamanda yenidoğan bebeklerden 18 yaşına kadar olan çocuklarda da farklı yaş gruplarında farklı referans değerleri söz konusudur. Buna göre normal hemoglobin değerleri şunlardır:
- Yenidoğan bebeklerde 14-24 g/dL,
- 1-2 haftalık bebeklerde 12-20 g/dL,
- 2-6 aylık bebeklerde 10-17 g/dL,
- 6-12 aylık bebeklerde 9,5-14 g/dL,
- 1-6 yaş aralığında 9,5-14 g/dL,
- 6-18 yaş aralığında 10-15-5 g/dL,
- Yetişkin erkeklerde 14-18 g/dL,
- Yetişkin kadınlarda 12-16 g/dL,
- Hamilelerde >11 g/dL.
Hemoglobin (HGB) Yüksekliği Nedir, Hemoglobin (HGB) Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?
Hemoglobin yüksekliği, kandaki hemoglobin değerinin referans aralık üzerinde seyretmesi durumunu ifade eder. Kadınlarda, erkeklerde ve çocuklarda yüksek hemoglobin değerleri farklıdır. Aynı zamanda çocuklardaki ideal hemoglobin seviyeleri de yaş aralıklarına göre farklılık gösterir. Hemoglobin yüksekliğinden bahsedilmesi için cinsiyete veya yaş grubuna göre normal değerlerin üzerinde rakamlarla karşılaşılması gerekir. Örneğin yetişkin bir kadın için 16 g/dL üzerindeki değer hemoglobin yüksekliğini işaret ederken yenidoğan bir bebek için bu rakam 24 g/dL üzerindedir.
Hemoglobin yüksekliği, vücudun aşırı alyuvar üretmesiyle kanın kalınlaşmasına yol açabilir. Bu durum da pıhtı atması, kalp krizi ya da felç gibi komplikasyonlara neden olabilir. Hemoglobin yüksekliğinin genel nedenleri şunlardır:
- Yüksek rakımda yaşamak,
- Sigara kullanımı,
- Yüksek ateş,
- Sıvı kaybı (dehidrasyon),
- Kronik akciğer hastalıkları,
- Kalp hastalıkları,
- Polisitemi vera (kemik iliği tarafından olağan dışı kırmızı kan hücresi üretimi),
- Böbrek hastalıkları ya da bazı böbrek tümörleri nedeniyle aşırı eritropoietin üretimi,
- Doping ya da performans artırıcı ilaçların kullanımı,
- Kronik stres,
Hemoglobin yüksekliği genellikle nadir görülür. Bu nedenle de çoğu zaman yapılan rutin testlerde tespit edilebilir. Ancak bazı durumlarda çeşitli semptomlar görülebilir. Kandaki yüksek hemoglobin seviyeleri şu belirtilerle kendini gösterebilir:
- Kaşıntı,
- Halsizlik,
- Baş ağrısı ve baş dönmesi,
- Aşırı terleme,
- Ani kilo kaybı,
- Eklemlerde ağrı ve şişme,
- Gözlerde belirgin sararma.
Hemoglobin (HGB) Düşüklüğü Nedir, Hemoglobin (HGB) Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
Hemoglobin düşüklüğü, kandaki hemoglobin seviyelerinin referans değerlerin altında olması durumudur. Örneğin yetişkin bir erkekte hemoglobin değerinin 12 g/dL altında olması hemoglobin düşüklüğüne işaret eder. Düşük hemoglobin seviyeleri kanser veya anemi gibi ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Hemoglobin seviyelerinin düşük olması vücudun yeterli oksijeni alamadığı anlamına gelir.
Hemoglobin seviyelerinin düşmesine neden olan birkaç faktör vardır. Bunlar:
- Vücudun yeterli kırmızı kan hücresi üretememesi,
- Vücudun yeterli kırmızı kan hücresi üretmesine rağmen hücrelerin vücudun bu hücreleri yenileyebilmesinden daha hızlı ölmesi,
- Herhangi bir yaralanma ya da hastalık nedeniyle kan kaybedilmesi,
- Vücudun demir emiliminde sorun olması,
- Demir eksikliği, B12 ve B9 vitaminlerinin eksikliği,
- Demir eksikliği anemisi,
- Kronik hastalık anemisi,
- Kronik enfeksiyonlar,
- Kanser ya da kemoterapi nedeniyle baskılanmış kemik iliği,
- Aşırı alkol tüketimi,
- Gebelikte demir ihtiyacının artmasına bağlı demir eksikliği,
- Aşırı fiziksel aktivite,
- Kronik yorgunluk,
- Orak hücreli anemi gibi genetik kan hastalıkları,
- Talasemi gibi hemoglobin üretim bozuklukları,
- Lenfoma veya lösemi gibi kanserler,
- Miyelodisplastik sendromlar,
- Kronik böbrek hastalıkları.
Kadınların hemoglobin seviyeleri genellikle menstruasyon dönemlerinde düşük olur. Bunun nedeni bu dönemde yaşanan kanamadır. Aynı zamanda hem erkek hem kadınlarda bir ülserden kaynaklanan iç kanama da hemoglobin düşüklüğüne neden olabilir.
Hamilelikte hemoglobin düşüklüğü sıklıkla görülebilir. Hafif anemi gebelikte normal kabul edilir. Bunun nedeni gebelikte vücudun ürettiği kan miktarının %30 kadar artmasıdır. Bu da vücudun yeterli hemoglobin üretebilmesi için daha fazla demire ihtiyaç duyması anlamına gelir. Eğer vücut kan üretimi için yeterli demir alamazsa anemi ortaya çıkabilir. Bu durum özellikle ikinci ve üçüncü trimesterlerde sık görülür.
Hemoglobin düşüklüğü genellikle kan testleriyle belirlenir. Hemoglobin düşüklüğü belirtileri şunlardır:
- Halsizlik,
- Solgun cilt rengi,
- Baş dönmesi,
- Nefes darlığı,
- Kalp çarpıntısı,
- Konsantrasyon eksikliği ve odaklanmada güçlük.
Hemoglobin (HGB) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hemoglobin yüksekliği ve hemoglobin düşüklüğü tedavi edilmesi gereken durumlardır. Hemoglobin yüksekliğinin tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri olarak çeşitli ilaçlar kullanılabilir ya da flebotomi adı verilen kan alma işlemi uygulanabilir. Flebotomi işleminde bir sağlık uzmanı tarafından hastanın damarından kan alınarak fazla kırmızı kan hücreleri çıkarılır. Hemoglobin değerleri referans aralığa gelene kadar bu işlem tekrarlanabilir. Hemoglobin yüksekliği her zaman önlenebilen bir durum değildir ancak bazı yaşam tarzı değişiklikleriyle yüksek hemoglobin geliştirme riski azaltılabilir. Bu yöntemler şunlardır:
- Performans artırıcı ilaç kullanımından kaçınmak,
- Bol miktarda sebze ve meyve içeren bir diyet uygulamak,
- Bol su tüketmek,
- Sigara kullanımını bırakmak.
Düşük hemoglobin seviyeleri de tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi için öncelikle hemoglobin düşüklüğüne neden olan durumun teşhis edilmesi gerekir. Eğer hemoglobin düşüklüğüne neden olan durum demir eksikliği anemisi ise tedavide çeşitli takviyeler kullanılabilir ve demir açısından zengin bir diyet uygulanabilir. Ciddi hemoglobin düşüklüklerinde damar yoluyla demir takviyesi uygulanabilir. Bazı durumlarda kırmızı kan hücresi transfüzyonları yapılması gerekebilir. Hemoglobin düşüklüğünün nedeni bir kanamaysa bu kanamanın durdurulmasına yönelik bir tedavi uygulanması gerekebilir.
Hemoglobin düşüklüğünü önlemek için uygulanması gereken önemli adımlardan biri demir açısından zengin beslenmektir. Kırmızı et, sakatat, kümes hayvanları, balık ve deniz ürünleri bu anlamda demir açısından zengin besinlerdir. Bunların dışında yumurta, süt ürünleri, kuruyemişler, baklagiller, az yağlı tohumlar, koyu yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıllar ve kurutulmuş meyveler de demir açısından zengin beslenmek isteyen kişilerin diyetlerine eklemesi gereken gıdalar arasında sayılabilir. Ek olarak turunçgiller, mango, kivi, çilek, kuşburnu, böğürtlen, brokoli, kırmızı lahana, ıspanak, kırmızı biber ve kavun gibi C vitamini açısından zengin besinleri tüketmek de demir emilimini artırabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
HGB kaç olursa tehlikelidir?
Hemoglobinin kadın ve erkekler için farklı referans değerleri bulunur. Aynı zamanda bebeklerde ve çocuklarda da yaş aralıklarına göre farklı ideal değerler söz konusudur. Bu referans aralıklarının altında ya da üzerinde bulunan hemoglobin değerleri tehlikeli olabilmektedir. Bu nedenle hemoglobin değerlerinin referans aralıklarının dışında olması durumunda altta yatan nedenler araştırılarak uygun tedavi planlanmalıdır.
Hemoglobini ne yükseltir?
Hemoglobinin yükselmesine birçok faktör yol açabilir. Sıklıkla yüksek rakımda yaşamak, sigara kullanımı ve sıvı kaybı hemoglobinin yükselmesine neden olur. Kemik iliği tarafından olağan dışı kırmızı kan hücresi üretimi, kronik akciğer hastalıkları, kalp ve böbrek hastalıkları, stres ve anksiyete gibi durumlar da hemoglobini yükseltebilir.
HGB yüksekliği nefes darlığı yapar mı?
Hemoglobin yüksekliği genellikle kaşıntı, halsizlik, baş ağrısı gibi belirtilere yol açar. Nefes darlığı genellikle hemoglobin düşüklüğünde rastlanan bir belirtidir.
Hemoglobin yüksekliği için hangi doktora gidilir?
Hemoglobin yüksekliğinin belirlenmesi için genellikle iç hastalıkları (dahiliye) doktoruna başvurulur. Altta yatan farklı nedenlerin belirlenmesi için dahiliye doktoru tarafından diğer uzmanlara yönlendirme yapılabilir.
Hgb neden yüksek çıkar?
Yüksek rakımlı bir yerde yaşamak, sigara içmek ya da aşırı sıvı kaybı hemoglobinin yükselmesine neden olabilir. Bunun dışında bazı kalp ve akciğer hastalıkları da hemoglobinin yükselmesine yol açabilir.
Hemoglobin yüksek çıkınca ne olur?
Hemoglobin yüksekliği, vücudun aşırı alyuvar üretmesiyle kanın kalınlaşmasına yol açabilir. Bu durum da pıhtı atması, kalp krizi ya da felç gibi komplikasyonlara neden olabilir.
Hemoglobin yüksek olan kan verebilir mi?
Hemoglobinin yüksek olması kan vermeye engel bir durum değildir. Altta yatan kan vermeye engel başka bir durum olmaması halinde kan verilebilir.
HGB testi nedir?
Hemoglobin testi, kandaki hemoglobin seviyelerinin ölçülmesi için yapılan bir kan testidir. Bu seviyeler desilitrede gram (g/dL) cinsinden ifade edilir.
Bebeklerde HGB kaç olmalıdır?
Bebeklerde ideal hemoglobin değerleri şunlardır:
- Yenidoğan bebeklerde 14-24 g/dL,
- 1-2 haftalık bebeklerde 12-20 g/dL,
- 2-6 aylık bebeklerde 10-17 g/dL,
- 6-12 aylık bebeklerde 9,5-14 g/dL.
Erkeklerde HGB kaç olmalıdır?
Yetişkin erkeklerde ideal hemoglobin değeri 14-18 g/dL aralığında olmalıdır.
Hemoglobin değerlerinizin normal aralıkta olup olmadığını öğrenmek ve sağlığınızı korumak için düzenli kan testlerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin. Siz de hemoglobin (HGB) seviyenizi kontrol ettirmek ve uzman hekimlerimizden detaylı bilgi almak için Onine Randevu Sayfamız üzerinden hemen randevunuzu oluşturabilirsiniz.
