Yumurtlama Dönemi (Ovulasyon) Nedir?
Yumurtlama dönemi (ovulasyon) üreme çağındaki sağlıklı bir kadının her ay düzenli olarak yaşadığı doğal bir süreçtir. Ovulasyon dönemi kadınlar için gebelik ihtimalinin en yüksek olduğu dönemdir. Ovulasyonun gerçekleştiği gün ve öncesindeki birkaç gün kadının en doğurgan olduğu zaman dilimini oluşturur. Göğüs hassasiyeti, artan servikal mukus miktarı, vücut ısısında hafif artış ve kasık bölgesinde hafif ağrı yumurtlama belirtileri arasında yer alır. Ovulasyonun düzenli olması genel üreme sağlığının bir göstergesidir. Düzensiz ovulasyon dönemi infertiliteye (kısırlık) neden olabilir. Ovulasyonun izlenmesi gebelik planlayan çiftler için oldukça önemlidir. Düzensiz adet olan kadınlar ovulasyon testi gibi yöntemlerle yumurtlama dönemlerini yakalayabilir.
Yumurtlama Dönemi (Ovulasyon) Nedir?
Ovulasyon yani yumurtlama yumurtalıklardan döllenmek üzere bir yumurtanın (ovum) salındığı adet döngünün bir parçasıdır. Her adet döngüsünde beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezi arasında gerçekleşen hormonal iletişim sayesinde yumurtalıklarda birkaç folikül yani gelişmekte olan bir yumurta içeren küçük sıvı kesecikleri olgunlaşmaya başlar. Bu foliküllerden yalnızca biri dominant yani baskın folikül olarak seçilir ve çatlamaya hazırlanır.
Luteinizan hormonundaki (LH) ani artışla olgunlaşan folikül çatlayarak içindeki yumurtayı serbest bırakır. Serbest kalan yumurta fallop tüplerine geçerek spermle karşılaşmayı bekler. Döllenme gerçekleşirse yumurta rahme doğru ilerler ve gebelik başlayabilir. Ancak döllenme olmazsa yumurta kısa sürede vücut tarafından emilir veya çözülerek kaybolur.
Ovulasyonun gerçekleşmesi kadın vücudunun hormonal dengesiyle yakından ilişkilidir. Özellikle LH (luteinize edici hormon) ve FSH (folikül uyarıcı hormon) seviyelerindeki değişiklikler yumurtlamayı tetikler. Dolayısıyla kadında hormonlarda düzensizliğe neden olan bir bozulma olması ovulasyon döneminin düzensiz olmasına neden olabilir. Ayrıca doğum veya düşükten sonra yumurtlama dönemi bir süre eski düzeninde devam etmeyebilir. Bununla birlikte bu durum geçicidir, kısa süre içerisinde eski düzenine döner.
Yumurtlama Dönemi (Ovulasyon) Belirtileri Nelerdir?
Yumurtlamanın gerçekleştiği dönem bazı kadınlarla çeşitli belirtilerle kendisini gösterebilir. Buna göre başlıca ovulasyon dönemi belirtileri şunlardır:
- Vajinal akıntıda artış,
- Göğüslerde hassasiyet,
- Şişkinlik,
- Karında ve kasıklarda hafif ağrı,
- Bazı durumlarda belirli belirsiz ovulasyon kanaması,
- Cinsel istekte artış,
- Koku, tat ve görme duyusunun artması,
- İştahta değişiklik,
- Ruh halinde dalgalanma.
Yumurtlama dönemi belirtileri denildiğinde akla ilk gelen ağrıdır. Kadınların yaklaşık %40’ı adet döngüsünün ortasında hafif bir karın veya kasık ağrısı yaşayabilir. Ovulasyon döneminde ağrı hisseden kadınlar bunu genellikle her ay tecrübe eder. Yumurtanın salındığı yumurtalığa bağlı olarak ağrı sağ veya sol alt karın bölgesinde hissedilebilir. Yumurtlama döneminde ağrı görülmesi normal olmakla birlikte şiddetli ağrı endometriozis gibi bir sağlık sorunundan da kaynaklanabilir. Bu nedenle şiddetli ağrı yaşayanların uzman bir doktorla görüşmesi önemlidir.
Yumurtlama Dönemi (Ovulasyon) Testi Nedir?
Ovulasyon testi özellikle adet döngüsü düzensiz olan kadınların yumurtlama zamanını belirlemeye yardımcı olan medikal bir üründür. Yumurtlama döneminde vücut yumurtlamanın gerçekleşebilmesi için LH (luteinize edici hormon) adı verilen bir hormonu yoğun şekilde salgılar. Ovulasyon testleri idrarda bu hormonun artışını tespit edebilmek amacıyla geliştirilen testlerdir.
Test doğrudan ovulasyon kasetine idrar yaparak, idrarı bir kaba yaptıktan sonra idrar çubuğunu kaba daldırarak veya idrar çubuğuna birkaç damla idrar damlatılarak yapılabilir. Testin üzerinde C ve T bölgesi olmak üzere 2 bölge bulunur. T bölgesindeki çizginin daha koyu olması veya her iki bölgenin de eşit koyulukta olması ovulasyon testi pozitif anlamına gelir ve kişinin ovulasyon döneminde olduğunu gösterir. Eğer sadece C bölgesinde çizgi varsa iki çizgi görülene kadar her gün testin tekrar edilmesi gerekir.
Yumurtlama sonrası yumurta 12–24 saat kadar canlı kalır. Ancak spermin vücutta 5 güne kadar yaşayabildiği düşünüldüğünde yumurtlama gününden birkaç gün önce gerçekleşen cinsel ilişki de gebelikle sonuçlanabilir. Bu nedenle teste yumurtlamadan birkaç gün önce başlamak en doğrusudur. Düzenli 28 günlük bir döngüde genellikle 10. veya 11. günden itibaren test yapılabilir.
Testi günün aynı saatlerinde yapmak önemlidir. Ancak gebelik testinin aksine yumurtlama dönemi testi ilk idrarla yapılmamalıdır. Mümkünse testi yapmadan 2 saat öncesine kadar sıvı alımının sınırlandırılması da önemlidir. Düzensiz döngüsü olan kadınların teste daha önce başlamaları gerekebilir.
Yumurtlama Dönemi (Ovulasyon) Ne Zaman Başlar?
Ovulasyon kadın üreme sisteminin merkezinde yer alan, gebeliğin gerçekleşebilmesi için olmazsa olmaz süreçtir. Bu süreçte yumurtalıklardan biri olgunlaşmış bir yumurtayı serbest bırakır. Serbest kalan yumurta döllenmek üzere fallop tüpüne doğru yol alır. Adet döngüsü, regl döngüsü gibi farklı isimlerle de adlandırılan menstruasyon dönemi adet dönemi, foliküler faz, ovulasyon (yumurtlama) fazı ve luteal faz olmak üzere dört aşamadan oluşur.
Döngü adet kanamasının başladığı ilk günle başlar. Bu aşamada gebelik gerçekleşmediği için östrojen ve progesteron hormonları azalır, rahim iç yüzeyindeki kalınlaşmış dokular vajinal yolla vücuttan atılır. Aynı zamanda beynin hipotalamus bölgesi gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) salgılar. Bu hormon hipofiz bezinin folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinize edici hormon (LH) üretmesini sağlar.
Adet döngüsünün 6 ila 14. günleri arasında FSH etkisiyle yumurtalıklardaki çok sayıda küçük folikül gelişmeye başlar. Bu foliküllerden yalnızca biri dominant folikül olarak seçilir ve hızla olgunlaşır. Bu süreçte artan östrojen hormonunun etkisiyle rahim iç tabakası yeniden kalınlaşarak gebeliğe hazırlanır. Döngünün 10 ila 14. günleri arasında dominant folikül içindeki yumurta tamamen olgun hale gelir.
Yaklaşık 14. günde LH hormonundaki ani artış (LH dalgası) yumurtalığın bu olgunlaşmış yumurtayı serbest bırakmasına yol açar. Bu olaya ovulasyon (yumurtlama) denir. Serbest kalan yumurta fallop tüpüne geçerek burada 12 ila 24 saat boyunca döllenmeyi bekler. Bu kısa süre kadının doğurganlığının en yüksek olduğu dönem olarak kabul edilir. “Ovulasyon testi kaç gün pozitif?” sorusunun cevabı da buradadır. Ovulasyon testi LH pikinin gerçekleştiği gün pozitif değeri gösterir. Ardından T bölgesinde koyu çizgi yeniden yavaş yavaş silikleşmeye başlar.
Döllenme gerçekleşmezse döngü luteal faza girer. Bu evrede yumurtanın çıktığı folikül kesesi (corpus luteum) progesteron salgılayarak rahim iç duvarını korumaya çalışır. Ancak gebelik oluşmazsa progesteron azalır, kanamayla birlikte rahim dokusu dökülerek vajina yoluyla atılır, böylece yeni döngü başlamış olur.
Yumurtlama Dönemi (Ovulasyon) Nasıl Hesaplanır?
Adetleri düzenli olan, üreme sağlığı ile ilgili herhangi bir sağlık problemi bulunmayan kadınlarda yumurtlama dönemi adet döngüsünün ortasına denk gelir. 28 günde bir adet gören kadınlarda yumurtlama dönemi genellikle döngünün 14. gününde gerçekleşir. Ancak adet döngüsünün 21-35 gün sürmesi de normaldir. Bu durum kadınların yumurtlama zamanının da farklılık gösterebileceği anlamına gelir. Kadınların büyük çoğunluğu döngülerinin uzunluğundan bağımsız olarak adetleri başlamadan 14 gün önce yumurtlar.
Düzensiz döngülerde ise ovulasyon hesaplama için daha kapsamlı bir değerlendirme yapılması gerekebilir. Adetleri düzensiz olan kadınlarda son altı aydaki en kısa ve en uzun döngüler belirlenir. En kısa döngüden 18 gün en uzun döngüden ise 11 gün çıkarılır. Ortaya çıkan gün aralığı doğurganlık penceresini verir. Örneğin en kısa döngüsü 28 gün en uzun döngünüz 31 gün olan kadınların gebelik ihtimalinin yüksek olduğu günler döngünün 10. ve 20. günleri arasında olabilir. Gebelik yumurtlama dönemi hesaplama için piyasada bulunan testlerden veya uygulamalardan faydalananlar normal şartlarda doğru sonuçlar elde edebilir. Bununla birlikte bu testlerin de hata payı olduğu ve kesin sonucun ancak sağlık kuruluşlarında yapılan tetkiklerle elde edilebileceğinin unutulmamasında fayda vardır.
Sık Sorulan Sorular
Ovulasyon Olunca Hamile Kalınır Mı?
Ovulasyon kadın üreme hücresi olan yumurtanın yumurtalıklardan salınması anlamına gelir. Bir diğer ifadeyle hamile kalabilmek için yumurtlama dönemi şarttır. Normal şartlarda sağlıklı bir spemr hücresinin kadın vücudunda 5 güne kadar canlı kalabildiği düşünüldüğünde hamilelik elde etmek isteyenler için yumurtlama dönemi cinsel ilişki sıklığı genellikle günaşırı olacak şekilde önerilir.
Ovulasyon Ağrısı Nasıl Olur?
Üreme çağındaki kadınların yaklaşık %40’ını etkileyen ovulasyon ağrısı genellikle alt karın bölgesinde kramp şeklinde hissedilir. Bu ağrı her ay yumurtanın salındığı yumurtalığa bağlı olarak sağ veya sol alt karın bölgesinde hissedilebilir. Yumurtlama ağrısının şiddetli olduğu durumlarda ise uzman bir doktora başvurarak gerekli kontrollerin yaptırılması önemlidir.
Ovulasyon Belirtileri Kaç Gün Sürer?
Vücut ısısında artış, ağrı gibi yumurtlama belirtileri genellikle yumurtlamanın gerçekleştiği gün geçer. Ancak bazı kadınlarda baskın yumurtanın çapına bağlı olarak belirtiler yumurtlamadan birkaç gün önce de başlayabilir.
Ovulasyon Döneminde Cinsel İstek Artar Mı?
Yapılan çalışmalara göre ovulasyon (yumurtlama) döneminde cinsel istek artışı sık gözlemlenen bir durumdur. Bu dönemde özellikle östrojen (estradiol) ve luteinize edici hormon (LH) seviyelerindeki artış cinsel arzuda belirgin bir yükselmeye yol açabilir. Uzmanlar bu durumun üreme olasılığını artırmak için vücudun geliştirdiği doğal bir yanıtı olduğunu ifade eder.
Hamileyken Ovulasyon Testi Pozitif Çıkar Mı?
Ovulasyon testlerinin temel çalışma prensibi vücutta artan LH seviyesini tespit etmektir. LH hormonunun başlıca görevi ise yumurtlamanın gerçekleşmesidir. Hamileyken ovulasyon testi bazı durumlarda pozitif çıksa da sonuç kesinlik içermez. Hamilelik ancak kanda insan koryonik gonadotropini (hCG) adı verilen hormon seviyelerinin yüksek çıkmasıyla anlaşılabilir.
Ovulasyon Akıntısı Nedir?
Ovulasyon akıntısı özellikle östrojen gibi hormonlardaki değişikliklere bağlı olarak ovulasyon öncesi ve sırasında ortaya çıkar. Ovulasyon akıntısının en belirgin özelliği yumurta beyazını andıran, berrak, kaygan ve esnek bir yapıya sahip olmasıdır. Bu sayede sperm hücreleri vajinadan rahme ve fallop tüplerine daha kolay ulaşabilir.
Ovulasyon Testinde 2. Çizgi Silik Çıkması Ne Anlama Gelir?
Ovulasyon testinde ikinci çizginin silik çıkması genellikle vücutta luteinize edici hormon (LH) seviyesinin henüz yeterince yükselmediğini yani yumurtlamanın henüz gerçekleşmediği ve birkaç gün içinde olabileceğini gösterir. Ayrıca silik ikinci çizgi LH seviyesinin artmaya başladığını ve dikkatli takip edilmesi gerektiğini gösterir. Bununla birlikte kaçırılan ovulasyon dönemi sonrasında da ikinci çizgi silik çıkabilir.
Ovulasyon Testi C ve T Ne Demektir?
Ovulasyon testlerinde yer alan “C” ve “T” harfleri testin okunmasını sağlayan iki temel göstergedir. Her testte mutlaka olması gereken “C” çizgisi yani kontrol çizgisi testin doğru çalışıp çalışmadığını gösterir. C çizginin olmadığı durumlarda test geçersiz sayılır. “T” çizgisi yani test çizgisi ise idrardaki luteinize edici hormon (LH) seviyesini ölçer. Bu çizginin kontrol çizgisine göre rengi ve koyuluğu ovulasyonun yaklaşmakta olup olmadığını gösterir. Test çizgisi kontrol çizgisi kadar koyu ya da daha koyu olduğunda sonuç pozitif sayılır. Pozitif sonucu takip eden 24-36 saat içinde ovulasyon gerçekleşir.
Hamileyken Ovulasyon Testi Nasıl Çıkar?
Hamilelik sırasında yapılan ovulasyon testleri genellikle yanlış pozitif sonuç verebilir. Bunun nedeni ovulasyon testlerinin idrardaki luteinize edici hormon (LH) düzeyini ölçmesidir ancak hamilelikte yükselen beta-hCG (insan koryonik gonadotropin hormonu) kimyasal yapısı itibarıyla LH’ye oldukça benzediği için test kitleri tarafından yanlışlıkla LH varmış gibi algılanabilir.
Yumurtlama dönemi ve doğurganlığınızla ilgili detaylı bilgi almak için Hisar Hospital Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlarımızdan randevu alabilir veya iletişim sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz. Sağlığınız için doğru bilgi ve düzenli kontrol önemlidir.
