Gebelik Belirtileri Nelerdir? Erken Hamilelik İşaretleri ve Tanı Yöntemleri

Gebelik Nedir?

Gebelik yani hamilelik kısaca; cinsel ilişki ya da üremeye yardımcı tekniklerle kadın yumurtasının erkek spermiyle döllenmesiyle fetüsün oluşması ve oluşan bu fetüsün yaklaşık 40 hafta rahimde büyümesi sürecidir.

Gebelik birkaç aşamadan oluşan karmaşık bir süreçtir. Doğal yollarla yani cinsel ilişkiyle gebelik şu aşamalarla meydana gelir:

• Kadınların yumurtalıkları her adet döngüsünde yumurta bırakır ve bu yumurta döllenmek üzere spermi beklediği fallop tüpünden geçer. Yumurtlama denen bu süreç ortalama 12 – 24 saat sürer.
• Cinsel ilişki sırasında erkeğin boşalması sonucunda testislerde üretilen milyonlarca sperm vajinadan geçerek fallop tüplerine ulaşır. Bu aşamada yumurta ve spermin birleşmesiyle döllenme gerçekleşir.
• Döllenmiş olan yumurta fallop tüpünden aşağı doğru hareket eder ve burada gittikçe daha fazla hücreye bölünerek “blastosist” denilen hücre topluluğunu oluşturur.
• Blastosist yaklaşık 3 gün sonra rahme ulaşır. Bu aşamada blastosist rahme yerleşir ve buna implantasyon adı verilir.
• İmplantasyon gerçekleştikten sonra blastosist artık bir embriyodur. İmplantasyonla birlikte plasenta da oluşmaya başlar.
• Embriyo bir kez daha fetüs haline gelmek için değişir. Bu aşamadan doğuma kadar olan süreçte bebek tıbbi olarak fetüs şeklinde isimlendirilir.

Yardımcı üreme teknikleriyle gerçekleştirilen gebeliklerdeyse yalnızca sperm ve yumurtanın döllenmesi tıbbi tekniklerle oluşturulur. Rahim içi aşılama ve tüp bebek tedavisi bu yöntemler arasındadır. Döllenmenin ve implantasyonun gerçekleşmesinden sonra gebelik süreci doğal gebeliklerle aynı şekilde ilerler.

Gebelik döneminde rahimde bir veya birden fazla fetüs gelişebilir. Yaklaşık 40 hafta süren gebelik süreci her biri 13 hafta süren 3 trimestere ayrılır.

Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Hamileliğin ilk belirtileri kişiden kişiye ve gebelikten gebeliğe değişebilir. Bir kadın gebe olduğunu anlamadan önce vücudunda bazı değişiklikler hissedebileceği gibi hiçbir belirti de fark etmeyebilir. Birçok kadın gebe olduğunu erkenden anlamak için gebelik erken belirtileri konusunu merak eder. Ancak gebeliğin belirti verebilmesi için belirli bir haftaya erişmesi gerekir. Örneğin 1 haftalık gebelik belirtileri genellikle görülmez. Gebeliğin en erken belirtisi adet gecikmesidir. Adet öncesi gebelik belirtileri genellikle adet öncesi semptomlarına benzer. Bunun dışında erken gebelik belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Normalden daha sık idrara çıkma,
• Memelerde hassasiyet,
• Yorgunluk,
• Sabah bulantısı.

Gebelik belirtileri bu şekilde sıralanabilir:

• Adet Gecikmesi: Gebeliğin en yaygın belirtisi adet gecikmesidir. Döllenmenin gerçekleşmesiyle vücut yumurtlamayı ve rahim iç zarının dökülmesinin durduran hormonlar üretir. Bu hormonlar adet döngüsünün durması ve doğuma kadar adet görülmeyeceği anlamına gelir. Adet gecikmesi her zaman gebelik belirtisi olmayabilir. Stres, aşırı egzersiz, diyet değişikliği, hormon değişiklikleri de adet gecikmesine neden olabilir.
• Sık İdrara Çıkma: Adet gecikmesinden daha önce kimi kadınlar daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilir. Bu durumun nedeni vücutta gebelik sırasında daha fazla kan üretilmesi ve kan akışının artmasıdır. Böbrekler kanı filtreler ve fazla atıkları idrar olarak atar. Vücuttaki kanın artması idrara çıkma ihtiyacını da artırır.
• Yorgunluk: Erken gebelik belirtileri arasında aşırı yorgunluk da yer alır. Yorgunluğun nedeni progesteron seviyelerinin yükselmesidir. Diğer erken gebelik belirtilerine benzer şekilde yorgunluk da ikinci trimesterde yani 13. haftadan sonra iyileşmeye başlar. Ancak üçüncü trimesterde birçok kadında yeniden ortaya çıkar.
• Sabah Bulantısı: Her ne kadar sabah bulantıları olarak bilinse de erken hamilelik belirtileri arasında günün her saatinde ortaya çıkabilen mide bulantıları da yer alabilir. Her anne adayı bulantı yaşamaz. Bulantılar gebeliğin 2. haftasından itibaren bile ortaya çıkabilir. Bazı kadınlar bulantı yaşamazken bazı kadınlar bulantı yaşasa da kusmaz. Bazı kadınlarsa hem bulantı hem de kusma yaşayabilir. Hamilelikte bulantı ve kusma bebeğe zarar vermez ancak su kaybı yaşamamak bu noktada önemlidir. Şiddetli bulantı ve kusmalarda doktora danışmak gerekir.
• Meme Hassasiyeti: Gebelik sırasında memelerde hassasiyet meydana gelebilir. Bu hassasiyet ve ağrı genellikle adet öncesi dönemde yaşanan hassasiyete benzediği gibi daha şiddetli de olabilir. Areola yani meme ucu ve çevresindeki bölge daha da koyulaşarak büyüyebilir. Bu ağrı ve hassasiyet genellikle geçicidir. Vücut salgılanan hormonlara alıştığında kaybolur.

Bu belirtiler genellikle gebeliğin en sık görülen erken dönem belirtileridir. Bununla birlikte gebelikte daha az görülen belirtiler de bulunabilir. Bu belirtiler şunlardır:

• Yerleşme kanaması (döllenmeden yaklaşık 10 gün sonra gerçekleşir, birkaç damla kan veya kahverengi lekelenme şeklindedir).
• Aşerme veya sürekli açlık.
• Yiyeceklerden tiksinme.
• Ağızda metalik tat.
• Baş ağrısı ve baş dönmesi.
• Adet sancısına benzer kısa süreli kramplar.
• Ruh hali değişimleri.
• Burun tıkanıklığında artış.
• Sivilce veya cilt değişiklikleri.

İkiz gebelik belirtileri de çoğunlukla normal gebelik belirtilerine benzer şekilde kendini gösterir ancak ayırt edici bazı belirtiler de bulunur. Bu belirtiler şunlardır:

• Tek gebeliğe göre HCG değerinin daha yüksek çıkması,
• Ultrasonda ikinci kalp atışının duyulması,
• Çok daha sık idrara çıkma.

Gebelikle ilgili merak edilen konulardan bir diğeri de boş gebelik belirtileri ile ilgilidir. Boş gebelik kısaca, döllenen yumurtanın rahme yerleştiği halde kese içerisinde embriyoya dönüşmemesi durumudur. Bu durum düşükle sonuçlanır. Boş gebelik belirtileri şunlardır:

• Mide bulantısı ve kusma,
• Meme hassasiyeti,
• Hafif kramp ve karın ağrısı,
• Hafif lekelenme ve kanama.

Pelvik ağrı, kramp ve vajinal kanama ya da lekelenme gibi belirtiler aynı zamanda sağlıksız gebelik belirtileri olarak da görülebilir. Ancak bu belirtiler her zaman sağlıksız gebeliğe işaret etmez. Her koşulda gebelikte vajinal kanama durumunda mutlaka doktora başvurulması gerekir.

Gebelik belirtileri kadar gebelikte enfeksiyon belirtileri de dikkate alınması gereken konuların başında gelir. Gebelikte enfeksiyon hem anne hem bebek sağlığı için büyük risk oluşturabileceğinden gebelik süresince idrar yolu enfeksiyonu, viral ya da bakteriyel enfeksiyon belirtilerinin hemen fark edilmesi ve doktor kontrolünde tedaviye başlanması gerekir.

Gebelik Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Gebelik belirtilerinin ne zaman ortaya çıkacağı kişiden kişiye değişebilir. Bazı kadınlar gebe kaldıktan birkaç gün sonra belirtileri hissetmeye başlayabilirken bazıları pozitif gebelik testinden haftalar sonra bile herhangi bir belirti hissetmeyebilirler. Gebeliğin en erken belirtisi çoğunlukla adet gecikmesi olsa da bazı kadınlar adet gecikmesinden yaklaşık 1 hafta kadar önce gebelik belirtilerinden birini ya da birkaçını hissetmeye başlayabilir.

Gebelik Tanısı Nasıl Konur?

Bir kadına gebelik tanısı konulabilmesi için en etkili yol gebelik testleridir. Gebelik testleri insan koryonik gonadotropin hormonu yani HCG hormonuna duyarlıdır. HCG hormonuysa döllenmeden yaklaşık 10 gün sonra üretilmeye başlar ve gebeliğin ilk haftalarında hızla artar. Gebelik testleri bu hormonu tespit ederek gebeliği onaylar.

Gebelik testleri evde veya hastane ortamında yapılabilir. Evde yapılan testler idrarda HCG hormonu tespit edecek şekilde geliştirilmiştir. Bu testler genellikle beklenen adet tarihinin gecikmesi ile yapılır ancak beklenen adet tarihinden 5-6 gün önce idrarda HCG hormonu tespit edebilen erken gebelik testleri de mevcuttur. Evde yapılan idrar testlerinin belirli oranlarda yanılma payı vardır. Bu nedenle gebelik tanısının konulabilmesi için hastane ortamında yapılan kan testleri gereklidir.

Hastanede yapılan gebelik testleri için gebelik şüphesi olan kişiden kan alınır. Kandaki HCG değeri 5 mIU/ml üzerinde olması durumunda gebelikten şüphelenilir. 10 mIU/ml üzerinde olması durumunda muhtemel gebelik söz konusudur. 25 mIU/ml üzerindeyse daha net gebelikten bahsedilir. Gebelik tanısı bu kan testi sonucuna göre konulur.

Gebelikte Düşük Belirtileri Nelerdir?

Düşük, gebeliğin 20. haftasından önce aniden sonlanmasıdır. Düşüklerin çoğu gebeliğin ilk üç ayında yani ilk 13 hafta içerisinde meydana gelir. Gebelikte düşük belirtileri şunlardır:

• Vajinal Kanama: Düşüğün en yaygın belirtisi vajinal kanamadır. Ağrılı ya da ağrısız şekilde gelişen, hafif kahverengi ya da pembemsi lekelenmeden yoğun kanamaya kadar her tür kanama düşük belirtisi olabilir.
• Pelvik Bölgede Ağrı: Karın bölgesinde veya alt sırtta şiddetli ağrı ve kramp düşük belirtilerindendir. Bu ağrılar genellikle adet sancısından çok daha şiddetlidir.
• Vajinadan Doku veya Sıvı Gelmesi: Düşük sırasında rahim içindeki gebelik dokusu dışarı atılır. Bu dokular pıhtı veya parçacık şeklinde görülebilir.
• Gebelik Belirtilerinin Kaybolması: Meme hassasiyeti ve bulantı gibi gebelik belirtilerinin ani şekilde kaybolması da düşük belirtilerinden olabilir.

Sık Sorulan Sorular

Hamilelik belirtileri yaşıyor olabilirsiniz ancak kesin tanı için doktor muayenesi ve testler şarttır. Siz de gebelik şüphesi yaşıyorsanız uzman Kadın Hastalıkları ve Doğum hekimlerimizden randevu alarak sağlıklı bir gebelik süreci için ilk adımı atın.