Çocuklarda Üfürüm Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Çocuklarda Üfürüm Nedir? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Üfürüm kalpteki delikler, kalp kapaklarındaki bozukluklar, kalp damarlarındaki darlıklar gibi nedenlerle kan akışı esnasında meydana gelen ve muayene esnasında hışırtı şeklinde duyulan seslerdir. Üfürüm hemen her yaş grubunda yapılan muayeneler esnasında sık duyulabilen seslerdir; ancak çocuklarda daha sık rastlanır. Çocuklarda üfürüm çeşitli nedenlerle meydana gelebilir ve bu sesler kalpteki kanın pompalanması sırasında, kalbin içindeki yapılardan kan akışı esnasında duyulan seslerdir.

Çocuklarda üfürüm çocuklar ateşli hastalık geçirdiklerinde veya bir neden olmaksızın meydana gelebilir. Kalpte üfürüm aslında bir hastalık değildir. Çoğu zaman muayene esnasında tesadüfen fark edilir çünkü normal kalp seslerinden farklı bir sestir. Tehlikeli olması muhtemel üfürümlerde diğer belirtilere de dikkat edilir.

Çocuklarda Üfürüm Nedir?

Kalpte kan akışı gerçekleşirken kan kalbin odacıklarından geçerken klasik “lub-dup” sesini çıkartır. Çocuklarda üfürüm kalbin normal çalışması esnasında kanın kalbin doğal oluşumlarından geçerken, çalkantılı  bir şekilde ve akmasıyla meydana gelir. Normal kalp sesinden biraz farklıdır ve duyulan bazı üfürüm sesleri hekiminize bazı hastalıkları düşündürebilir. Çünkü bu çalkantılı seslerin meydana getirdiği üfürüm sesi çocuklarda bazı durumlarda normal bazı durumlarda ise anormal kabul edilir.

Üfürüm Çeşitleri Nelerdir?

Çocuklarda üfürüm bazı zamanlarda normal seyrinde ilerlerken bazı durumlarda şiddetini artırabilir. Bu üfürümler zamanlamalarına göre üçe ayrılır:

• Sistolik Üfürüm: Kalp kasılınca ortaya çıkar.
• Diyastolik Üfürüm: Kalp gevşeyince ortaya çıkar.
• Sürekli Üfürüm: Kalbin hem kasılması hem de gevşemesi sırasında duyulur.

Çocuklarda üfürüm çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Bazen bazı belirtilerle kendisini gösterebilir. Çocuklarda üfürüme neden olan bazı durumlar şunlardır:

• Ateş
• Enfeksiyon
• Normalden fazla çalışan tiroid bezi (hipertiroidizm)
• Düşük kırmızı kan hücresi sayısı (anemi)
• Kalp kapağı hastalıkları
• Atrial Septal Defekt (kalbin iki üst odası arasındaki delik)
• Ventriküler Septal Defekt (kalbin iki alt odası arasındaki delik)

Çocukluk çağlarındaki bazı üfürümler normal kabul edilir ve masum üfürüm olarak isimlendirilir. Bazıları ise kalpteki yapıların bozukluklarından kaynaklanabilir ki bunlara patolojik üfürümler adı verilir, masum değildir. VSD, ASD, PDA gibi doğumsal hastalıklarda, kalp kapağında bozukluk, kalp damarında genişleme gibi durumlarda patolojik üfürümler duyulabilir. Böyle bozuklukların varlığı durumlarında kalbin doğal yapılarından geçen kan üfürüm sesi meydana getirebilir. Bazen de doğumsal olmayıp sonradan gelişen hastalıklar nedeniyle de üfürümler oluşabilir. Bunlardan en önemlisi romatizmal ateşe bağlı kalp kapakçığı bozukluklarıdır. Patolojik üfürümlü çocuklarda masum üfürümlerde görülen semptomlardan farklı olarak başka belirti ve bulgular da görülebilir. Çocuklarda üfürüm nedeni olabilen hastalıklardan bazıları şunlardır:

1. VSD (Ventriküler Septal Defekt): Ventriküler septal defekt kalbin iki karıncığı arasındaki duvarda delik varlığıdır. Sıklıkla ateş, öksürük, yorgunluk gibi herhangi bir nedenle doktora gidildiğinde tesadüfen tanı konulur.
2. ASD (Atriyal Septal Defekt): Atriyal septal defekt kalbin kulakçıkları arasında delik bulunmasıdır. Bu durumda oksijenden fakir kan akciğerden gelen temiz kana karışarak kandaki oksijen seviyesinin düşmesine sebep olur.
3. PDA ( Patent Duktus Arteriosus): Doğum öncesi bebeklerde kalpte bulunan iki ana atardamar arasında ductus arteriosus adı verilen bir damar vardır. Normalde doğumdan sonraki ilk 3 gün içerisinde bu damar kapanır; ancak bazı bebeklerde kapanmayabilir. Prematüre doğumlarda risk daha yüksektir ama uygun tedaviyle ya da birkaç ay içinde kendiliğinden kapanabilir.

Kalp hastalıkları asla ihmale gelmeyecek hastalıklar grubundandır. Bahsedilen durumlarda bir ya da birkaçı varsa en yakın sağlık kuruluşuna gidip uzman desteği almayı ihmal etmemelisiniz.

Hisar Hospital Intercontinental tüm işlemlerin yapıldığı kalp merkezleriyle hizmet vermektedir. Hastane bünyesindeki 7 ameliyathaneden 2 si çocuklara ayrılmıştır.

Çocuklarda Masum Üfürüm Nedir?

Üfürüm sesleri hekimler tarafından 1 den 6 ya kadar derecelendirilir. Masum üfürümlerde normal kan akışı ile birlikte kalbin normal bir şekilde pompalama yaptığı görülür. Çocuklarda masum üfürümler, vücudun savunmasız kaldığı ateşli hastalık vb. durumlarında daha çok görülmekle birlikte hayatlarında bir kısıtlama getirmez ve herhangi bir tedavi ve gözleme de gerek duyulmaz. Anormal kalp üfürümlerinde ise anormal bir kan akışı ve anormal bir pompalama durumu söz konusudur ve ileri tetkiklerle incelemeyi gerektirir.

Kalpte Üfürüm Tehlikeli Mi?

Üfürümler, kalbin çalışması sırasında kalbin belirli bölgelerinden geçerken çıkardığı seslerdir ve muayene esnasında fark edilir. Çocuklarda üfürüm normal ya da anormal olarak iki şekilde görülebilir. Normal kalp üfürümleri kanın kalpte dolaşırken çıkardığı seslerdir. Çocukluk çağı boyunca duyulması normaldır ve herhangi bir takip gerektirmez. Bazı üfürümler ise yakın takip gerektiren anormal seslerdir ve böyle durumlarda hekiminiz sizi pediatrik bir kardiyoloğa yönlendirecektir. Üfürümlerin normal ya da anormal olduğu bazı değerlendirmeler ile tespit edilebilir:

• Üfürüm seslerinin ne kadar yüksek olduğuna,
• Kalp odacıklarından hangisinden duyulduğuna,
• Çocuğun postürüne göre kalp sesinde anormallik olup olmadığına,
• Üfürümlerin, kalbin çalışmasının hangi evresinde meydana geldiğine göre değerlendirme yapılır.

Doktor çocuğunuzu muayene ettikten sonra masum üfürümler ile alakalı bilgileri not alacaktır ve sonraki kontrollerde bir değişiklik olup olmadığına bakacaktır. Doktor değiştirmeniz halinde önceki doktorunuzun size verdiği bilgileri yeni doktora aktarmayı unutmayınız. Hekiminiz, üfürümlerde bir anormallik tespit etmediyse ileri bir takibe gerek duymayacaktır. Anormallik durumlarında uzman bir pediatrik kardiyoloğa yönlendirilmeniz halinde yapılması muhtemel tetkik ve görüntüleme yöntemleri ise şunlardır:

• Göğüs Röntgeni: Kalbin ve çevredeki organların görüntülenmesini sağlar.
• EKG: Kalbin elektriksel aktivitesini yansıtır.
• Ekokardiyografi: Kalbin hareketlerini, kan akışını ses dalgaları eşliğinde yansıtır.

Çocuklarda üfürüm, genellikle normal kabul edilir, ancak bazen sonradan da üfürüm gelişebilir. Bazı kalp hastalıklarında ise üfürüm görülmeyebilir.

Kalpte Üfürüm Belirtileri Nelerdir?

Masum üfürümler esnasında normal kalp sesleri duyulur ve ek herhangi bir belirti ortaya çıkmaz. Çocuklarda üfürüm anormal olduğunda meydana gelebilecek belirtilerden bazıları ise şunlardır:

• Nefes darlığı veya hızlı nefes alma,
• Aşırı terleme,
• Göğüs ağrısı,
• Baş dönmesi ve bayılma (senkop),
• Özellikle dudaklar ve parmak uçlarında mavimsi görünüm,
• Öksürük,
• Ayak bilekleri, ayaklar, alt bacak, göbek (karın), karaciğer veya boyun damarlarının şişmesi.

Çocuklarda Üfürümler Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Çocuklarda üfürüm, ebeveynler için endişe oluşturabilecek bir unsurdur ve kafalarında birtakım soru işaretleri oluşturur. Kalp üfürümleri hakkında en çok merak edilen sorulardan bazılarının yanıtları aşağıda anlatılmıştır.

Kalp rahatsızlığının doğuştan mı yoksa sonradan mı olduğunu nasıl anlayabiliriz?

Konjenital (doğumsal) kalp hastalıkları bazı belirtilerle kendisini gösterebilir. Ebeveynlerin gözlemleri ve rutin kontroller esnasında fark edilebilir. Bu belirtilerden bazıları yenidoğan çağında bebeğin emerken yorulması, terlemesi ve emmemesi ve buna bağlı olarak gerçekleşen kilo kayıpları, sık sık soluk alıp verme, solunum güçlüğü sonucu morarma, çabuk yorulma ve çarpıntıdır.

Üfürümü olan çocuğum kaç yaşında ameliyat olabilir?

Çocuklarda masum üfürümler kendiliğinden, genellikle 7 yaş civarında geçer. Geçmediği durumlarda, yapılan incelemeler sonucunda, hekimizle işbirliği içerisinde ameliyata karar verebilirsiniz. Ameliyat çocuğun durumuna göre bazen hemen yapılabilir bazense beklenebilir.

Ameliyat olmadan iyileşme mümkün mü?

Çocuklarda üfürüm, masum ve patolojik olmak üzere iki ayrılır. Eğer üfürümler masum ise herhangi bir ileri takibe ve tedaviye gerek duyulmaz. Anormal üfürümlerde ise çocuktaki duruma göre ne yapılacağına karar verilir. Bazı durumlarda anjiyo gibi ameliyatsız bir yöntem tercih edilirken, bazı durumlarda açık kalp ameliyatında başvurulabilir. Çocuğunuzdaki üfürüm patolojik ise üfürüme neden olan kalp hastalığından dolayı çocuğunuzun yorgun, halsiz ve zayıf olması olasıdır. Aşılarının tam yapılması, enfeksiyonlardan korunması ve yakın takip edilmesi bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalardandır.

Şikâyeti ve belirtisi olmadığı halde çocuğumu kontrole götürmeli miyim?

Çocuklarda üfürüm, çocuklarda rutin muayeneler esnasında tesadüfen öğrenilebileceği gibi belirli belirtiler sonucu doktora gidildiğinde de öğrenilebilir. Çocuğunuzda herhangi bir belirti söz konusu olmasa da hekime göstermenizde fayda var. Muayeneler sırasında bilinmeyen hastalıklar da tespit edilebildiğinden ihmal edilmemelidir.

Anne ve babanın kalp rahatsızlığı çocuğa geçer mi?

Bebeklerde meydana gelen kalp hastalıklarının neden oluştuğu tam olarak bilinemez, ancak genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu söylenebilir. Çocuklarda üfürüm gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar, gebelikte alkol ve sigara kullanımı, annede şeker hastalığının bulunması ve genetik faktörlerle meydana gelebilir.

Çocuğumda üfürüm olduğunu nasıl anlarım?

Çocuklarda bazı üfürümler uzmanlar tarafından doğal bir durum olarak değerlendirilir. Bununla birlikte nefes darlığı, efor sarf ederken tıkanma, hızlı nefes alma, göğüs ağrısı, terleme, öksürme ile beraber ciltte morarma gibi belirtiler mevcut ise üfürüm ve kalp hastalıkları olabileceğini düşünmeli en kısa sürede çocuğunuzu hekime götürmelisiniz.

Kalp hastalıkları ebeveynlerde büyük bir endişeyi beraberinde getirir. Çocuğunuzda böylesi bir durum meydana geldiğinde ve bir uzmana gittiğinizde sormak istedikleriniz ya da diğer konularla ilgili size yardımcı olabilecek bazı ipuçları şunlardır:

• Randevudan önce hekiminize sormak istediğiniz soruları not etmelisiniz.
• Ziyaretinizin nedenini ve ziyaretten beklentilerinizi iyi bilmelisiniz.
• Ziyaret esnasında konulan yeni tanıyı, varsa ilaçları, testleri ve tedavileri. yazmalısınız. Ayrıca doktorunuzun size verdiği talimatları da yazmalısınız.
• Yeni bir tedaviye başlandığında veya ilaç reçete edildiğinde ilaçları ve yan etkilerini bilmelisiniz.
• Çocuğunuz takipli hasta ise randevu tarihini, saatini ve amacını not etmelisiniz.
• Yapılan testlerin ve tedavilerin amacını iyi bilmelisiniz.

Çocuğunuzun kalbinde üfürüm olduğu teşhis edildiyse üfürüme neden olan durumları ve ne yapmanız gerektiğini iyi bilin ve uzman yardımı almaktan çekinmeyin.