Gelişen teknolojiyle birlikte hayatımızı istila eden bilgisayarlar artık televizyon gibi her evin başköşesine yerleşmiş durumda. Gelişmeleri takip etme konusunda en büyük yardımcımız olsa da bilgisayar başında gereğinden fazla geçirdiğimiz zamanlar sağlığımız üzerinde olumsuz etki yaratabiliyor.
Bilgisayar başında geçirilen uzun saatlerin bedenimize verebileceği zararları Hisar Hospital Intercontinental Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Uzmanlarına sorduk.
Bilgisayar bağımlığı ortopedik yönden ne gibi sorunlar yaratır?
Son yıllarda bilgisayarın evlere girmesiyle, insanlar, sadece çalışma mekanlarında değil, evlerinde kişisel bilgisayarlarının başında daha çok zaman geçirmeye başladılar. Özellikle çocuklar oyun oynamak ve sosyal ağlara bağlanmak için saatlerce bilgisayarın karşısında kalıyorlar. Gelişme çağındaki bu bireylerin beden gelişimine yardımcı olacak sportif aktiviteler yerine, sanal ortamda gezinmeleri, onların sadece sağlıklı bir kas iskelet sistemine sahip olmalarını sağlayan spordan yoksun kalmalarına değil; abur cubur yiyerek obezite sınırını giderek aşmalarına da yol açıyor.
Kilo almanın gelecekte kalp damar hastalıklarının yanında birçok dejeneratif eklem hastalığına da zemin hazırlayan en önemli nedenlerden biri olduğunu unutmamak gerekiyor. Diğer yandan uzun süre bilgisayar başında vakit geçiren çocukların ergonomik olmayan masa ve sandalyelerde, uygun olmayan konumlarda oturmaları, boyun ve sırtta, mekanik ağrıların ortaya çıkmasına neden olabilir. Zaten belde dejenerasyon halk arasındaki deyimle kireçlenme olan hastalarda, bel kayması ve bel fıtığı hastalarında uzun süre aynı pozisyonlarda durmak bel ağrılarını artırabilir.
Hatta oturma toleransının azalması kişileri bel fıtığı varlığı yolunda ikaz etmelidir. Bunun dışında özellikle bilgisayarla çalışan birçok meslek grubunda son yıllarda el bileği tenosinoviti ve tendon kistleri de en sık karşılaştığımız ortopedik hastalıklardandır. Bu hastalarda el bileği ve elin istirahata alınması ve ilaçlarla başarı elde edilebilir. El bileği problemlerinden korunmak için bilgisayar başında çok uzun zaman geçirilmemeli sık sık mola verilmelidir. Bu olanaksız ise fare ve klave için silikon desteği olan pedler kullanılmalıdır.
Bilgisayar başında sürekli oturmak kamburluğa neden olur mu?
Hayır, direkt olarak böyle bir bozukluğa yol açma ihtimali yok. Ama, Schuermann kifozu gibi ergenlik döneminde kamburluğa yol açan hastalıklarda, omurganın ön kolonunun büyümesini uyaran pozisyonların aksine öne doğru aşırı eğilerek oturma, kamburluğun artışını da olumsuz yönden etkileyebilir. Aslında Schuerman kifozu, ergenlik döneminde omurganın korselerle arkaya bükülerek ön kolonunun büyümesinin uyarılmasıyla cerrahi tedaviye gerek kalmaksızın kolaylıkla tedavi edilebilir. Ancak çevresel olumsuz etkiler bu hastalığı olanlarda cerrahi dışı tedavilerin başarısız olmasına yol açabilir.
Duruş bozukluğu ile bu tür kamburluğu nasıl ayırabiliriz? Aileler nasıl fark edebilir?
Duruş bozukluğu kişi uyarıldığında veya biri tarafından kolayca düzelen ve düzelmiş pozisyonda tutulabilen omurga eğriliğini ifade eder. Yani kişi istemli bir biçimde kamburluğunu düzeltebilir. Bunların tedavisi gerekmez, ancak alışkanlıkları ortadan kaldıran uyarıcılar kullanılabilir. Diğer taraftan Schuermen kifozu gibi kamburluklarda kişinin belirgin kamburluğu olup, eğriliğini kendi kendine düzeltme şansı yoktur. Ancak traksiyonla kamburluk bir miktar azalır. Ailelerin burada dikkat etmesi gereken çocuğunu uyardığında duruşunu kendi kendine düzeltip düzeltemediğidir. Ancak şüpheye düştüklerinde mutlaka bir ortopediste başvurmalılar.
Skolyoz denen kamburluktan Schuermen kifozunun farkı nedir?
İkisi birbirinden çok farklı hastalıklardır. Schuerman kifozu ergenlik döneminde görülen öne kamalaşmalarla giden sırttaki açılanmanın artmasıyla oluşan bir hastalıktır. Oysaki skolyoz yine ergenlik döneminde sık görülmesine karşın, temel olarak omurganın kendi etrafında anormal dönmesi sonucu, omurganın yana olan eğrilikleridir. Daha çok omuz asimetrisi, meme asimetrisi ve sırtta hörgüç görünümü ile fark edilir. Üstelik skolyoz hastalarının çoğunda sırtta kifoz dediğimiz öne açılanmanın tersine fizyolojik sırt açılanmasının azalması yani düz sırt görünümü mevcuttur.
Skolyoz konusunda anne babaların dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
Toplumda azımsanmayacak oranda görülen omurganın yana eğriliği ilen giden skolyoz hastalığında sırt ağrıları uyarıcı belirtiler olabilir. Bu nedenle sırt ve boyun ağrıları olan erişkinler gibi çocukların ve gençlerin de mutlaka bir ortopediste görünmelerinde sayısız yararlar vardır. Diğer taraftan omuz ve kalçada asimetri, sırtta hörgüç gelişimi aileleri uyarmalıdır.
Skolyoz hastalığı nasıl tedavi edilir?
Az eğrilikleri sadece takip ediyoruz. İlerleyen ve 50 derece üzeri eğriliklerde ise cerrahi düzeltici ameliyatlar yapıyoruz. B gün için gelişen implant teknolojisi ve teknikler sayesinde kozmetik bir deformite olan skolyoz hastalığında, eğrilikler % 60-90 gibi oranlarda düzeltilebiliyor.