Қандай адамдарда жиі кездеседі?
- Қартайған жаста, әсіресе 60-70 жастан кейін
- Еркектерде
- Артық салмақтыларда
- Темекі шегушілерде
- Алкоголь тұтынатындарда және сусындарды (әсіресе шайды) өте ыстық күйінде ішетіндерде.
- Созылмалы рефлюкс ауруына қатысты «Баррет өңеші» барларда.
- Ахалазия деп аталатын дисфагия ауруында
- Суицид жасау мақсатында қышқыл немесе сілтілі заттарды ішетіндерде жиі кездеседі.
Өңеш қатерлі ісігінің белгілері қандай?
Өңеш қатерлі ісігінің диагнозы әдетте науқастың шағымдарының негізінде қойылады. Төмендегі белгілердің кейбірінің болуы өңеш қатерлі ісігіне күдік тудыруы керек.
- Ең жиі кездесетін симптом – жұту қиындықтары. Бұл жұтылған тамақтың өңештен өтуі кезінде бітеліп қалуы. Бастапқыда қатты тағамдарды жұту мүмкін болмаса да, науқас уақыт өте келе тіпті суды да іше алмауы мүмкін.
- Тамақты құсу немесе регургитация. В
- Тамақты жұтқанда ауырсыну.
- Арықтау, салмақ тастау.
Диагноз қалай қойылады?
Өңеш қатерлі ісігінің диагностикасы үшін өңештің дәрілік қабығын алу немесе оны эндоскопиялық тексеру жеткілікті. Сонымен қатар, эндоскопиялық ультрадыбыстық, компьютерлік томография, MR немесе позитронды эмиссиялық томография (ПЭТ) сияқты бейнелеу әдістері аурудың таралу дәрежесін түсіну үшін немесе емделуден кейінгі бақылау үшін де қолданылады.
Өңеш ісігін емдеудің қандай әдістері бар?
Өңеш ісігін емдеудің ең тиімді әдісі – хирургия. Емдеудің басқа әдістері – химиотерапия немесе сәулелік терапия. Ол өңештің мойнынан басталып, кеуде қуысында жалғасады және ішке қарай созылады. Орналасуына және көптеген өмірлік маңызды мүшелер мен тамырларға жақын орналасуына байланысты өңешке операция жасау басқа операцияларға қарағанда қиын. Өңештегі ісіктің орналасуына қарай хирургияның әртүрлі түрлері қолданылады. Асқазанға өте жақын ісіктерде іштің немесе кеуде қуысының кесіндісімен өңештің төменгі бөлігі ғана алынады. Жойылғаннан кейін асқазан кеуде қуысында қалған өңешпен қайта қосылады. Хирургияның тағы бір түрі – өңешті түгел алып тастау. Өңеш шығарылғаннан кейін науқастың асқазанынан немесе тоқ ішегінен жаңа өңеш жасалады. Хирургия – бұл ауыр операция, және науқастар әдетте егде жаста болғандықтан, бұл науқастарда көбіне қосымша проблемалар болады. Осы себепті операциядан кейінгі кезең қиын болуы мүмкін. Мұндай жағдайдың алдын алу үшін операцияға және операцияға дейінгі дайындық көрсеткіші өте мұқият жүргізілуі керек. Операциядан кейін алынған бөлікті патологиялық бағалау нәтижесінде науқасқа қосымша сәулелік терапия немесе химиотерапия берілуі мүмкін.
Егер ауру тым асқынған болса, не істеуге болады?
Кейбір жағдайларда өңештегі ісікті жою мүмкін емес. Мұның негізгі себептері:
- Науқастың жалпы жағдайы мұндай ауыр операцияға жол бермейді
- Қатерлі ісікті хирургиялық жолмен жою мүмкін еместігі
- Қатерлі ісіктің алыс мүшелерге таралуы
Ісігі осылайша қалып қойған науқастарда сәулелік терапияны кейде шағымдарды азайту немесе ісікті аздап кішірейту үшін жасауға болады. Науқасты тамақтандыру үшін ісік тіні арқылы эндоскопиялық стент қоюға болады немесе пациентке гастростомия (асқазанға түтік салу) ашуға болады. Тиісті жағдайларда гастростомияны эндоскопиялық әдіспен де жасауға болады (PEG).