Жүрегіңізге қатысты ешқандай шағымыңыз болмаса да, өміріңізге қауіп төндіретін жүрек ауруының болуы мүмкін екенін немесе ондай шағымыңыз болғанымен жүрек ауруы болмауы мүмкін екенін білетін бе едіңіз?
Бұл сұрақтың жауабын біз Hisar Intercontinental Hospital кардиология бөлімінің мамандарынан білдік.
Кеудедегі ауырсынуға қашан көңіл аудару керек?
Жүрек ауруларының маңызды белгілерінің бірі болып табылатын кеудедегі ауырсыну: қарапайым газ ауруынан бастап, өмірге қауіп төндіретін инфарктқа дейін немесе жүректен бүкіл денеге жүретін қолқаның үзілуіне дейін әртүрлі себептерге байланысты болуы мүмкін. Алайда, егер бұл ауырсыну күшпен пайда болса, кеуде ортасында қысым ретінде сезіліп, 2 минуттан ұзаққа созылып, демалуменен 5-10 минут ішінде кетсе, дәрігермен кеңесу керек. Мұндай ауырсыну: кеуде қабырғасында екі жақты, көбінесе сол жаққа, қолдарға, мойынға және иекке таралуға бейім. Әдетте, ол сол жақ жауырын мен иық аймағына таралуы мүмкін. Кейде ол сол қолдан басталып, кеудеге таралады немесе сол қолда ғана сезіледі. Алайда, инфаркт кезінде бұл әдетте демалу кезінде кеудеде кенеттен ауырсыну түрінде пайда болады. Ауырсыну әдетте қорқыныш ұялататындай және 20 минуттан ұзаққа созылады. Бұл жүрек айну, құсу, суық тер, бас айналу, көздің қарауытуы және ентігумен қатар жүруі мүмкін.
Кеудедегі жүрекке байланысты кейбір ауырсынулар перикардия ауруларымен байланысты. Бұл ауырсыну тұрақты. Ол тыныс алуымен және кеуденің қимылымен ұлғая түседі. Әдетте бұл температура, ентігу және жүрек қағуымен бірге жүреді. Кеудеде сезілетін тағы бір жүрек және тамыр ауруы қолқа тамыры жарылғанда байқалады. Бұл жағдайда ауырсыну өте күшті болады. Науқаста тершеңдік, көгеру және қан қысымының төмендеуі, өзін нашар сезіну, есінен тану пайда болып, қолдары мен аяқтары көгеруі мүмкін. Тромба нәтижесінде негізгі өкпе венасы мен тармақтары бітелген кезде, кеуде ортасында қатты ауырсыну пайда болады. Ауырсынумен қатар жөтел, қанды қақырық, тершеңдік, жүрек қағуы және көгерулер орын алады.
Ентігу
Нашар жағдайдағы, қимылсыз өмір салтын ұстанатын немесе артық салмақты адамдарда сәл күш жұмсау арқылы, сондай-ақ тыныс алу жүйесінің түрлі аурулары мен анемия кезінде ентігу пайда болуы мүмкін. Жүрек аурулары кезінде ентігу әдетте күш жұмсаумен пайда болады, тынығумен кетеді. Пациент ентігуді қолын кеудесіне қою арқылы анықтай алады. Сонымен қатар, жүрек жеткіліксіздігінде түнде пайда болатын және ұйқыдан оятып жіберетін ентігу болуы мүмкін. Әдетте бұл пациент ұйықтағаннан кейін 2-4 сағаттан кейін басталады, ал пациентке дем жетпей терезелерді ашады. Ентігу кезінде жөтел пайда болуы мүмкін. Науқас отырғанда немесе тұрған кезде ентігу 15-30 минут ішінде біртіндеп төмендейді.
Пальпитация
Пальпитация, бұл ыңғайсыздықты тудыратындай жүректің жылдам соғуы. Әдетте, ересек адамның жүрек соғысы минутына 60-80 рет. Тахикардия (жүрек қағудың жоғарылауы), экстрасистол деп аталатын қосымша соққылар, жүрек қақпағының жеткіліксіздігі салдарынан жүрек соғу көлемінің ұлғаюы және жүрек соғысының күрт баяулауы (брадикардия) жүрек соғуын тудыруы мүмкін. Жүрек ырғағының ауытқуларына байланысты жүрек қағуы, анемия мен ашулану сияқты себептерге байланысты жүрек соғуымен салыстырғанда күрт басталып, бірден аяқталады. Екі минуттан астам уақытқа созылатын, жүректің соғу жиілігі 150 қағу / мин-тан асатын, бас айналуы, көз қарауытуы немесе есінен тануымен бірге жүректің соғуы – бұл міндетті түрде емдеуді қажет ететін ырғақтың бұзылуынан болатын жүрек соғуы. Пальпитация сезінген адам, дәл сол кезде өзі немесе туысы пульсты тексеру арқылы жүрек соғу жылдамдығын және жүрек соғуының тұрақты болып болмағанын анықтау арқылы дәрігерге және емдеуге көмектеседі. Пульс білектің бас бармақ деңгейінде оңай табылады.
Естен тану және әлсіздік
Әдетте естен тану мидың қан ағымының төмендеуіне байланысты жерге құлап, аз уақыттан кейін есін жинау жағдайы. Бұл өте ауыр жүрек ауруының белгісі немесе басқа да себептерден туындауы мүмкін. Жүрек ауруларына байланысты естен тану әдетте кенеттен, 1-2 секунд ішінде пайда болады және ұзаққа созылмайды. Жүрек қақпақшалары ауруларында (мысалы қолқа стенозында әсіресе күш жұмсау арқылы естен тану), жүрек бұлшықеттері аурулары (гипертрофиялық кардиомиопатия), жылдам және ұзаққа созылатын ырғақтың бұзылуы, пульстің кенеттен баяулауы, жүректің туа біткен ауруларында естен тану орын алуы мүмкін. Жүрек-қан тамырлары ауруларында жиі кездесетін шағымдардың бірі – әлсіздік және шаршағыштық. Бұл қан айналымы жүйесі бұзылуының нәтижесінде пайда болатын бұлшықет әлсіздігімен қоса, жүрек ауруларын емдеуде қолданылатын дәрілерге (мысалы, бета-блокаторлар, диуретиктер) де байланысты болуы мүмкін.
Жөтел
Жүрек ауруларында байқалатын жөтел әдетте жүрек жеткіліксіздігіне және жүрек клапаны ауруларына байланысты. Қырылдау, жүрек қағу және ентігу жиі кездеседі. Жөтел әдетте құрғақ, тітіркендіргіш, көбіне түнде байқалады. Көбік түрінде қақырық және жөтелмен қан аралас қақырық болуы мүмкін. Сізді түнде мазалайтын, оянып отырған кезде басылатын жөтел жүрек жеткіліксіздігінің белгісі.
Көгеру (цианоз)
Цианоз, бұл әсіресе ерін мен саусақ ұштары, ауыз бен тіл күрең түске ие болатын жағдай. Әдетте оны науқас емес, айналасындағылар байқайды. Оның екі түрі бар. Орталық цианоз (еріннің, ауыздың шырышты қабатының көгеруі) қан жақсы оттегімен қамтамасыз етілмегенде немесе лас қан мен таза қан жүректегі тесіктер арқылы бір-бірімен араласатын туа біткен жүрек аурулары кезінде болады. Перифериялық цианоз (саусақ және саусақ ұштарындағы көгерулер) – бұл жүрек жеткіліксіздігінде байқалатын жағдай. Егер перифериялық цианоз бір жақ аяғында пайда болса, локализацияланған артерияға немесе окклюзияға күдікті.
Эдема
Жүрек ауруларына қатысты аяқтың ісуі симметриялы және екі жақты болады. Пациенттер тез арада 3-5 кг салмақ қосқанда эдема айқын көрінеді. Ісік саусақпен басқан кезде саусақтың орны қалып, байқалып тұрады. Жүрек жеткіліксіздігі жоғарылаған сайын, аяқтың жоғарғы бөлігінде, жыныс мүшелерінде және іште ісіну пайда болуы мүмкін.
Басқа да шағымдар
Түнде зәрді ұстай алмау (Nocturia) – жүрек жеткіліксіздігінің жиі кездесетін белгілері. Анорексия, іштің ісінуі, іштің үстіңгі оң жақ квадрантының ауыруы, салмақ жоғалту және кахексия – бұл жүрек жеткіліксіздігінің жоғары сатысында байқалатын шағымдар. Жүрек айнуы мен құсу өткір жүрек талмасы кезінде жиі кездеседі.