Адамдар қартайған сайын бет аймағында кейбір өзгерістер орын алады. Қартаюдың алғашқы белгілері, негізінен, көбінесе бет аймағында байқалады. Қартаюмен бірге күн сәулесі мен тартылыс күші бет аймағына әсерін тигізеді. Бұлшықет тонусының төмендеуіне байланысты бұлшықеттер мен терінің салбырауы, әсіресе, иек пен мойын аймағында пайда болады. Тері құрғап, терінің жылтырлығы жоғалады. Тері астындағы май тіндерінің азаюы және басқа жұмсақ тіндермен салбырау байқалады. Тері көбейе түседі, икемділігі төмендеу арқылы әжімдер пайда болады. Теріде әжім көбейеді. Бет бұлшық еттердің бірнеше жыл бойы жұмыс жасауы нәтижесінде теріде сызықтар пайда болады. Коллаген мен эластин талшығының өсіп жетілуі төмендегендіктен, терінің сергектілігі мен серпімділігі азаяды. Терідегі жаңа жасушалардың өзгеру жылдамдығы баяулайды. Бұл өзгерістер, әсіресе, күн сәулесінің әсеріне көбірек ұшыраған жерлерде байқалады. Адамды шаршаған, қартайған және қайғылы етіп көрсетуі мүмкін.
Адамның жүзінде мына деформацияларды байқауға болады:
- Маңдай мен төменгі қабақтың терең сызықтары
- Қас деңгейінің түсуі
- Қабақтың салбырауы
- Ортаңғы беттің салбырауы (бет сүйегінің үсті мен мұрын бүйірлерінде)
- Мұрыннан ерінге дейінгі терең сызық
- Иектің астының салбырауы
- Мойында қос иектің пайда болуы
Қартаюдың әсерін тоқтату мүмкін емес. Бет терісін тарту (фейслифтинг) операциялары қартаюдың әсерін жою және адамның сау, жігерлі және жас келбетін қалыптастыру үшін жасалады. Шын мәнінде, бет терісін тартуға арналған операциялар теріні тарту немесе әжімдерді түзетуге арналған (ритидэктомия) операция емес. Бұл майлы тіндер мен бұлшықет тіндері, сондай-ақ тері деформациясы кезіндегі жұмсақ тіндерге де қолданылатын үш өлшемді «бет жасарту» хирургиясы. Мақсаты – ығысқан тіндерді жастық шақтағы қалыпты жағдайға әкелу арқылы сау және жас көріністі қамтамасыз ету. Фейслифтингті көбінесе әйелдер қаласа да, қазірде жаңа жұмысқа орналасқысы келетін егде тартқан ер адамдар да мұны таңдай бастады. Операция жалпы анестезиямен немесе жергілікті анестезиямен және седациямен жасалуы мүмкін. Хирургиялық талапқа байланысты 1 немесе 2 түн ауруханаға жатқызу қажет болуы мүмкін. Тігістер 7 күннен кейін алынып тасталады және пациент бақылауда болады. Қалпына келтіру уақыты хирургиялық әдіске сай өзгереді. Жұмысқа оралу үшін орта есеппен 1 аптадан 4 аптаға дейін уақыт керек. Кейбір операцияларда барлық ісінулер қайтып, беттің қалпына келуі 3-4 айға созылуы мүмкін. Бет терісін тарту операцияларында маңдайды тарту, қастарды көтеру, қабақ эстетикасы, мойынды тарту, липосакция және май инъекциясын бірге жасауға болады.
Қандай науқастар бет тарту отасына жарамайды?
- Реалистік емес нәтижелер күтетіндер
- Операцияға кедергі ауыр аурулары барлар
- Қан сұйылтатын дәрілер қолданатындар (Аспирин, Кумадин…)
- Темекі шегушілер
Операция алдында:
- Науқастар медициналық тексеруден өтеді.
- Ішімдік пен темекі шегуді кем дегенде 2 апта бұрын тоқтату керек.
- Қан сұйылтқыштарды, Е дәрумені мен мультивитаминдерді қабылдауды кем дегенде 10 күн бұрын тоқтату керек
- 500-1000 мг С дәрумені 3 апта бұрын басталады.
Операциядан кейін:
- Ауырсынуды басатын дәрілер беріледі.
- Тік жүру, төменге қарамауға кеңес беріледі.
- Ішімдікті, темекіні және Е дәруменін кем дегенде тағы 1 апта қолданбаңыз.
- 2 апта бойы ауыр жаттығулардан, жыныстық белсенділіктен, ауыр көтеруден аулақ болыңыз.
- 1 апта көлік жүргізбеңіз, ұшаққа отырмаңыз.
- 6 апта бойы тіс дәрігеріне бармаңыз.
- Күн сәулесінен кем дегенде 2 ай сақтаныңыз.
- Операциядан 2 күн өткен соң жуынуға болады.
Бет терісін тарту операциясының қауіпі
- Қан кету (гематома)
- Ауырсыну
- Инфекция
- Жараның нашар емделуі
- Тыртықтар
- Анестезия қауіпі
- Тері сезімталдығы проблемалары
- Бет нервінің зақымдануы
- Бет асимметриясы
- Тері контурының проблемалары
- Бас терісі деңгейінің айырмашылықтары
- Шаштың түсуі
- Тері асты сұйықтықтың жиналуы
- Қосымша хирургиялық араласу мүмкіндігі
- Терең тамыр тромбозы, жүрек-өкпе проблемалары
Бет эстетикалық араласу жағынан 3 аймаққа бөлінеді
- Үстіңгі бет: маңдай және қастар
- Ортаңғы бет: екі ұрт, мұрын және көз
- Төменгі бет: ауыз, иек және мойын
Осы аймақтардағы деформацияларға сәйкес әртүрлі хирургиялық нұсқалар қолданылады.
Бет терісін тарту операциялары:
- Дәстүрлі (классикалық) бет тарту: Құлақтың алдыңғы жақ бөлігі, құлақ қатпарлары, құлақ лобуласы айналасынан құлақтың артқы жағы және бас терісіне дейін созылған тілікпен бет терісін тері астына орналастыру арқылы, ал бет, мойын және иек аймағындағы терінің созылуы тарту және артық теріні алу арқылы жасалады. Тері астындағы май тіндерінің орны түзетіледі немесе артығы алынып тасталады.
- Төменгі (стандартты) бет тарту: Бұл дәстүрлі бет терісін тарту мойын мен иек аймағындағы босаңсу және салбырауды түзетуге бағытталған әдіс. Беттің төменгі 1/3 бөлігі қамтылады.
- Эндоскопиялық бет тарту: Бұл кішігірім кесінділерді қолдана отырып ұзын жіңішке аспаптар және камерамен тіндерді бақылау және хирургиялық араласу принципіне негізделген. Бұл тыртықтардың кішігірім ғана немесе мүлде қалмауымен ерекшеленеді. Алайда, бұл әдіс артық теріні жалғыз өзі алып тастай алмайды. Әдетте бұл үстіңгі бет пен маңдайды жоғары көтеру процедураларында қолданылады. Сондай-ақ ортаңғы бет үшін де қолданылады.
- Ортаңғы бет тарту: Бұл көздің асты мен ұрт аймағын түзету үшін қолданылады. Осы аймақтағы май тінін және басқа тіндерді жас кездегі аймақтарға ауыстыруға бағытталған. Маңдай, жоғарғы қабақ, мойын аймақтары қартаю деформациясын түзете алмайды.
- Сүйекқап асты бет тарту: Бет сүйектерінің үстіндегі терең ұлпалардың орналасуын түзету арқылы сүйек пен жұмсақ тіндердің арасындағы байланысты қалпына келтіреді. Бұл бет тіндері сүйек тініндегі сүйек қабығымен (periosteum) бірге сүйек тінінен бөлініп жасалатын бет тарту әдісі. Кейбір хирургтардың айтуынша, бұл ұзақ мерзімдік сәтті және тұрақты нәтиже беретін және асқыну қаупі аз әдіс. Ортаңғы бет аймағына бағытталған.
- Терең бет терісін тарту: Ортаңғы бет, ұрт және төменгі қабақтың деформациясын түзетуге бағытталған. Бұл ұзақ уақыт емдеуді қажет етеді және асқыну қаупі жоғары әдіс.
- Композициялық бет тарту: Мұнда тері, тері асты, бұлшықет және май тіндерін біртұтас құрылым ретінде созу жоспарланған. Бұл әдіс арқылы стандарт әдістермен түзетілмейтін бет сүйегіндегі май жастықшасының салбырауы және мұрынның екі шетіндегі терең ойықтарды түзетуге болады. Ортаңғы бет аймағы қартаюға бейім. Қалпына келтіру уақыты ұзағырақ.
- SMAS (Superficial musculoaponeurotic system) бет тарту: Бұл терінің астындағы беттің терең құрылымдарын қоршап тұрған қабықшалы-бұлшықеттік композициялық тіндерді қатайту принципіне негізделген. Мұрынның екі шетінен ернінің бұрышына дейін созылатын терең сызығы бар науқастар үшін сәтті әдіс. Ортаңғы бет аймағында тиімді емес.
- Бет терісін толық тарту: Бұл маңдайды, жоғарғы және төменгі қабақтарды, ортаңғы және төменгі бетті, ерін мен мойын аймағын жасарту үшін жасалатын ота.
- Бет терісін аз тарту (mini): Ұсақ тіліктермен тері астына жету арқылы тек тері тіндері ғана тартылады. Қалпына келтіру уақыты аз. Бұлшық етке әсері жоқ. Терінің қатты салбырауында сәтті әдіс емес.
- MACS (Minimal Access Cranial Suspension) бет тарту: Бұл тері астындағы тіндерге классикалық әдіспен салыстырғанда қысқа кесінділермен жетіп, ілгіштер арқылы бет тарту және тері астындағы тіндерді ауыстыру әдісі.
- S-LIFT: Бұл құлақтың алдыңғы жағында S-тәрізді кесіндімен жасалынған бет тарту операциясы. Тері мен тері астындағы тіндердің диссекциясынан кейін SMAS тіндері суспензияланады. Бұл көбінесе төменгі бет аймағында болатын деформацияға арналған хирургиялық араласу.
- Quick Lift: S тарту модификациясы. Ауыр деформацияларда сәтті болмайды.