Denge, vücudunuzun birçok bölümünün birlikte uyumlu çalışmasıyla sağlanır. Bu bölümlerin herhangi birindeki sorun, baş dönmesi ve denge kaybı hisleri yaşanmasına yani vertigoya neden olabiliyor. Vertigo hastalarda, her taraf dönüyor, yer ayağımın altından kayıyor gibi yakınmalarla ortaya çıkabiliyor. Denge bozukluğu ve baş dönmesine neden olan problemin iç kulaktan kaynaklı olup olmadığını belirleyen videonistagmografi (VNG) testi ile vertigo hastalığının tedavi yöntemi rahatlıkla belirlenebiliyor. Hisar Intercontinental Hospital Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Tayfun Apuhan, vertigo hastalığının teşhisinde kullanılan VNG testi hakkında bilgi verdi.
Baş dönmesine kulak içi kristaller neden olabiliyor
Baş dönmesi hissi; beyin, omurilik, göz, eklem ve kas gibi birçok organ ve sistem hastalıklarında ortaya çıkabilir. Fakat gerçek baş dönmesi iç kulak rahatsızlıklarında görülür. Vücudun dengesini sağlayan vestibüler sistem iç kulakta bulunur. Burada üç farklı düzlemde yerleşmiş olan 3 adet yarım daire kanalı yer alır. Bu kanalların içinde sıvı vardır. Baş hareket ettikçe bu sıvı da hareket eder. Alıcı hücreler ve kristaller algıladıkları bu hareketi elektrik enerjisine dönüştürerek beyine iletir. Bu sistemde olacak bir arıza dengesizlik ve baş dönmesine neden olur.
VNG testi vertigonun tedavisi için en güvenilir yöntem
Kanallar içindeki sıvı hareketinde var olan problemler normal filmle, tomografi yada MR ile gösterilemez. Doğru teşhis için ayrıntılı öykü, Kulak Burun Boğaz uzmanı tarafından detaylı kulak, burun ve boğaz muayenesini takiben iç kulak denge sisteminden kaynaklanan baş dönmesinin ve denge bozukluğunun nedenini araştırmak için işitme ve denge fonksiyonları ile ilgili detaylı testler yapılabilir. Videonistagmografi (VNG ) testi en güvenilir test olarak, vertigo hastalığında uygun tedavinin seçilmesine yardımcı olmak için kullanılmaktadır.
İşitme ve denge fonksiyonları ile ilgili detaylı testler
- Odyometri (İşitme testi)
- Timpanometri (Kulak basınç testi)
- OAE ( Oto Akustik Emisyon )
- BERA ( İç kulak –Bevin Sapı Ölçümü )
- Hallpike Testi (Pozisyonel baş dönmesi testi)
- VNG (Video Nistagmo Grafi ) – ENG (Elektro Nistagmo Grafi )
- Kalorik Testler
- vHIT (Video Head Impuls Test)
- Postürografi
Test yaklaşık olarak bir saat sürüyor
Baş dönmesi, sersemlik ve denge bozuklukları nistagmus adı verilen istemsiz göz hareketlerine neden olmaktadır. Temel olarak VNG bazı uyaranlar sonucunda ortaya çıkan göz hareketlerinin değerlendirilmesi ve kaydedilmesine dayalı bir grup test bataryasıdır. VNG testinde hastaya üzerinde infrared kamera bulunan bir gözlük taktırılır. Bu gözlük sayesinde hastanın istirahat halinde iken ve çeşitli görsel ve vestibüler uyaranlar sırasındaki göz hareketleri takip edilir ve bilgisayar ortamında kaydedilir. Daha sonra elde edilen bilgiler bilgisayar ortamında analiz edilerek baş dönmesi hakkında çok önemli bilgiler elde edilir. Test yaklaşık bir saat sürer ve ağrısızdır. Elektrot gerektirmez. Travmatik değildir.
VNG testi mutlaka uzman bir hekim kontrolünde yapılmalı
VNG eşliğinde yapılan kalorik test ile iç kulak fonksiyonu hakkında çok önemli bilgiler verir. Test sırasında kulak kanalına özel bir cihazla oluşturulan soğuk ve sıcak kalorik uyaran (hava veya su) verilerek geçici ve kısa süreli baş dönmesi oluşturulur. Oluşan bioelektrik aktivite ve gözlerdeki nistagmus dediğimiz istemsiz göz hareketleri özel bir video veya yüz bölgesine,göz çevresine yerleştirilen elektrotlarla kaydedilerek bilgisayara aktarılır. Bu veriler ilgili uzman tarafından değerlendirilir.
Hastalar bir seansta vertigodan kurtulabiliyor
Vertigo sadece bir bulgu olduğundan öncelikle altta yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir VNG testi ile eğer iç kulaktaki kristallerle ilgili problem saptanırsa (BPPV), özel manevralar (Epley, Semont, Barbeque, Gufoni) veya özel egzersizler (Brandt-Daroff) yaptırılarak kanallarda kristallerin stabilizasyonu sağlanır. Tecrübeli ellerde yapılan test ve manevralarla hastalar bir seansta bile yıllardan beri çektiği vertigo şikayetinden kurtulabilmektedirler.
VNG testi ile vertigo hastalığının teşhisinde;
- Baş dönmesi iç kulak kaynaklı mı yoksa merkezi sinir sistemi (beyinle ilgili) kaynaklı mı sorusuna cevap verir
- Baş dönmesinin pozisyonel olup olmadığını ortaya koyar.
- Muayene sırasında göz hareketleri tam olarak değerlendirilemeyen hastalarda doğru tanı için yardımcıdır.
- Bu yöntemle; okülomotor testler, dinamik, statik pozisyonel testler ve kalorik testler yapılabilir. İç kulak denge sistemleri birbiri ile karşılaştırılarak iki taraf arasında fark bulunup bulunmadığı hesaplanır.
